«Կառավարությանն առիթը բաց չի թողնում գովազդելու առաջին եռամսյակում Հայաստանում արձանագրված 7,1 տոկոս տնտեսական աճը: Դժվար է ասել, դա իսկապե՞ս այդքան ոգևորել է իշխանության ներկայացուցիչներին, թե պարզապես փորձ է արվում տպավորություն ստեղծել:
7,1 տոկոսը գուցե վատ ցուցանիշ չէ, բայց դա խանդավառվելու առիթ չի տալիս: Ու ոչ մի նշանակություն չունի, որ այդ ցուցանիշով Հայաստանն առաջատարն է Եվրամիության երկրներում:
Տնտեսության իրական զարգացումն աճերով չէ, որ բնութագրվում է: Նախ՝ պետք է հասկանալ, թե դա ինչի արդյունք է: Այստեղ է, որ կառավարությունը հպարտանալու տեղ չունի:
Տնտեսական աճի ամենամեծ բաղադրիչը ծառայություններն ու առևտուրն են, որոնց բաժինն աճի կառուցվածքում հասնում է 6 տոկոսի: Այսինքն՝ 7,1 տոկոսից՝ 6 տոկոսի:
Իսկ թե ինչի՞ հաշվին են ավելացել ծառայություններն ու առևտուրը, արդեն բազմիցս է ասվել: Թեև չէր խանգարի ևս մեկ անգամ հիշեցնել: Ծառայությունների աճին նպաստող հիմնական ուղղություններն են շահումով խաղերն ու զվարճանքները: Այն դարձել է ոլորտի առաջատար ճյուղը՝ հետևում թողնելով նույնիսկ ֆինանսական հատվածը:
Առևտրի ոլորտում վճռորոշ դեր է սկսել խաղալ մեկ այլ գործոն, ավելացել է տրանսպորտային միջոցների վաճառքի ծավալը: Տրված մաքսային արտոնության շնորհիվ Հայաստանը դարձել է ԵԱՏՄ-ում տրանսպորտային միջոցներ մատակարարող երկիր: Վերջին շրջանում արտերկրից մեծ քանակությամբ ավտոմեքենաներ են ներմուծվում Հայաստան: Միայն այս տարվա առաջին կեսին ներկրվել է 54 հազար տրանսպորտային միջոց, որը 25 հազարով գերազանցել է նախորդ տարվա ցուցանիշը:
Հասկանալի է, որ ներքին շուկայում նման պահանջարկ չկա: Դրանց մի մասը վաճառվում և գնում է ԵԱՏՄ այլ երկրներ: Բայց դա ուղղակիորեն ազդում է՝ ինչպես արտաքին, այնպես էլ՝ ներքին առևտրի ցուցանիշների վրա:
Լավ է, իհարկե, որ այդպես է, և դրա արդյունքում որոշակի ֆինանսական հոսքեր են գալիս Հայաստան: Բայց դա ժամանակավոր առավելություն է, որը շուտով ավարտվելու է: Հաջորդ տարվանից, երբ ավարտվի երրորդ երկրներից ավտոմեքենաներ ներմուծելու արտոնյալ ժամկետը, շրջանառությունների կտրուկ անկումից խուսափել հնարավոր չի լինելու:
Առևտրի ոլորտի աճին ինչ-որ տեղ նպաստել է նաև թաքնված շրջանառությունների բացահայտումը, որն իսկապես տեղի է ունեցել: Սակայն դա դեռ իրական աճ չէ: Իրական աճն այն կլիներ, եթե իսկապես ավելանար սպառումը: Բայց սպառման աճը չի ավելացել կամ այնքան չի ավելացել, որքան ներկայացվող թվերն են: Այս ընթացքում դրա համար բավարար հիմքեր չեն ստեղծվել:
Որպեսզի սպառման իրական աճ լինի, հարկավոր է բարձրացնել հասարակության գնողունակությունը: Ինչի՞ հաշվին դա պիտի տեղի ունենար, երբ մի կողմից լայն սպառման ապրանքներն անհամեմատ ավելի արագ են թանկանում, քան ավելանում են մարդկանց եկամուտները: Ահա թե ինչի վրա է նստած Հայաստանի տնտեսական աճը:
Սրանք ոլորտներ են, որտեղ հավելյալ արժեք չի ստեղծվում, կամ դրանց մասնակցությունը տնտեսության իրական զարգացումների գործում մեծ չէ:
Պատահական չէ, որ տնտեսական աճը, որքան էլ բարձր, չի բերում երկրում սոցիալական վիճակի լավացման և հասարակության եկամուտների ավելացման: Սրան է պետք ուշադրություն դարձնել, և ոչ թե տնտեսական աճին: Այստեղ է, որ առաջընթաց չկա: Մի բան էլ մեծանում է ծառայությունների և առևտրի մասնակցությունն աճի կառուցվածքում: Մեկ անգամ չի եղել, որ նախկին ընդդիմությունը մեղադրել է իշխանություններին, որ հասարակությունը չի զգում տնտեսական աճի ազդեցությունը սեփական եկամուտների վրա»,-գրում է թերթը:
Նյութն ամբողջությամբ կարդացեք թերթի այսօրվա համարում: