ՀՀ Ազգային ժողովի ֆինանսավարկային եւ բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողովը դեկտեմբերի 11-ին հրավիրել էր խորհրդարանական լսումներ՝ քննարկելու ներքին աուդիտի համակարգի ներդրման ընթացքը:
Հանձնաժողովի նախագահ Գագիկ Մինասյանը նշել է, որ նախաձեռնության նպատակն է պարզել, թե «Ներքին աուդիտի մասին» ՀՀ օրենքի կիրառման մեկ տարվա ընթացքում ինչ խնդիրներ են բացահայտվել, եւ կա արդյոք փոփոխություններ-շտկումների անհրաժեշտություն:
Ըստ նրա՝ խորհրդարանը հաճախ իր ընդունած օրենքների նկատմամբ մշտադիրտարկում չի իրականացնում, հետադարձ կապ չի ապահովում: Մինչդեռ հնարավոր է, որ օրենքը կիրառելիս բացահայտվեն նոր իրողություններին ոչ համահունչ դրույթներ, օրենքի հիմքում լինեն ոչ ճշգրիտ կանխատեսումներ, որոնք էլ առաջարկների ու փոփոխությունների միջոցով շտկելու անհրաժեշտություն լինի: Ֆինանսավարկային եւ բյուջետային հարցերի հանձնաժողովը մտադիր է այս փորձը կիրառել նաեւ այլ օրենքների վրա՝ բարձրացնելով օրենքի գործողության արդյունավետությունը:
Ֆինանսների նախարար Վաչե Գաբրիելյանը պատգամավորներին, տարբեր գերատեսչությունների ու հասարակական կազամակերպությունների ներկայացուցիչներին ծանոթացրել է ներքին աուդիտի համակարգի ներդրման ընթացքին: Օրենքը, նրա գնահատամամբ, լավ է մշակված, համապատասխանում է միջազգային չափանիշներին եւ ընդգրկում է հանրային ամբողջ ոլորտը:
Ըստ նախարարի՝ մեկ տարվա ընթացքում հասցրել են ավարտին մոտեցնել այս համակարգի ներդրման փուլը, դեռ նախորդ տարի հաստատվել են ներքին աուդիտորի մասնագիտական գործունեության ստանդարտները, վարքագծի կանոնագիրքը եւ համակարգի ներդրման ժամանակացույցը: Համապատասխան ստորաբաժանումներն արդեն ստեղծված են պետական եւ պետական 50 տոկոսից ավելի մասնաբաժին ունեցող ընկերություններում, ընդունված են ենթաօրենսդրական անհրաժեշտ ակտերը: Նախարարը նշել է, որ սա վերահսկողական մարմին չէ, չունի պատժելու լիազորություն, փոխարենն առկա ռիսկերն է գնահատելու, կանխարգելելու եւ վերացնելու: Նաեւ ունի սխալները վերհանելուց հետո խորհրդատվություն իրականացնելու նպատակ: Այս ամենն իրականացնելու համար հիմնական զեկուցողը կարեւոր է համարել անհրաժեշտ կադրերի առկայությունը, եւ նրանց վերապատրաստումը համարել է կառավարության 2013 թ. գերակա ուղղություն: Նախարարը ներքին աուդիտի համակարգի ներդրման ընթացքը բավարար է գնահատել, միաժամանակ նշել է, որ այն դեռ կայացած չէ:
Պատգամավորները նախարարին հարցեր ոեն ուղղել ներքին աուդիտորների անկախության, վարձատրության, թվաքանակի, որակավորման եւ այլ խնդիրների վերաբերյալ: Ֆինանսների նախարարության գնահատմամբ՝ օրենքով սահմանված գործառույթներն իրականացնելու համար անհրաժեշտ կլինեն շուրջ 500 աուդիտորներ, նոր հաստիքներ չեն ավելանա, աուդիտը կիրականացվի ներքին ռեսուրսների հաշվին: Օրենքի համաձայն՝ ներքին աուդիտի ստորաբաժանումն անմիջականորեն կազմակերպության ղեկավարի ենթակայության տակ է:
Պատգամավորների դիտարկմանն ի պատասխան, թե այդպես խախտվում է անկախության սկզբունքը, նախարարը հնարավոր է համարել երկակի ենթակայություն սահմանելը:
Վերահսկիչ պալատի նախագահ Իշխան Զաքարյանն իր ելույթում առաջարկել եւ արդյունավետ է համարել, որ ներքին աուդիտի կառույցը լինի ֆինանսների նախարարության ենթակայության տակ: 500 հոգին մեծ ներուժ է, եւ իր ղեկավարած՝ արտաքին աուդիտ իրականացնող Վերահսկիչ պալատի 84 մասնագետների հետ կարող է լիարժեքորեն վերահսկել պետական բյուջեի կատարումն ու հատկապես ծախսային մասը: Ներքին աուդիտը նա խիստ կարեւոր համակարգ է համարել նաեւ ծրագրերի արդյունավետությունը բարձրացնելու տեսանկյունից:
Կենտրոնական բանկի խորհրդի անդամ Վախթանգ Աբրահամյանը ներկայացրել է բանկի փորձը ներքին աուդիտի համակարգի կայացման գործում, նաեւ՝ կիրառվող միջազգային մոդելները: Հայաստանի հաշվապահների եւ աուդիտորների միության խորհրդի նախագահ Ահարոն Չիլինգարյանը նույնպես իր դիտրարկումները ներկայացրել է ներքին աուդիտի համակարգի կայացման վերաբերյալ՝ աուդիտորների որակավորման ծրագրերում համագործակցելու եւ աջակցելու պատրաստակամություն հայտնելով:
Ամփոփելով հարցադրումները՝ ֆինանսների նախարարը ընդունելի, բայց եւ լրացուցիչ քննարկման առարկա է համարել ներքին աուդիտը ֆինանսների նախարարության ենթակայության տակ դիտարկելու կամ երկակի ենթակայություն սահմանելու վերաբերյալ մոտեցումները: