Հայաստանը՝ որպես բիթքոին մայնինգ կենտրոն. Կրիպտո՝ Bybit-ի հետ

Օգոստոսի վերջին ECOS ազատ տնտեսական գոտի կոչվող թվային հարթակը լավ նորություններ հայտնեց մի երկրից, որը հազվադեպ է հիշատակվում համաշխարհային կրիպտո քարտեզի վրա՝ Հայաստանից, գրում է Cointelegraph-ը:

Հրազդան գետի վրա գտնվող հիդրոէլեկտրակայաններից մեկում գտնվող մայնինգ օբյեկտն իր էլեկտրաէներգիան ստանում է անմիջապես բարձրավոլտ ցանցից և օգտագործում է տեղանքի ենթակառուցվածքը՝ իր կոնտեյներների սնուցման համար: Պլատֆորմի ներկայացուցիչները նշել են, որ ECOS-ը կարող է ընդլայնվել մինչև 200 ՄՎտ մաքուր էլեկտրաէներգիա: Համեմատության համար նշենք, որ Սալվադորում գտնվող Բեռլինի երկրաջերմային կայանը իր արտադրած 102 ՄՎտ-ից 1,5 ՄՎտ է տալիս մայներներին, մինչդեռ Greenidge Generation Նյու Յորք նահանգի Սենեկա լճի ափին մոտ պետք է արտադրեր մոտ 44 ՄՎտ:

Կրիպտոյի առնչությամբ Հայաստանի մասին ամենահստակ փաստն այն է, որ մենք երկրից շատ տեղեկատվություն չենք ստանում։ 2018թ.-ին Հայկական բլոկչեյն ասոցիացիան միացավ Շվեյցարիայի, Ղազախստանի, Ռուսաստանի, Չինաստանի և Հարավային Կորեայի իր գործընկերներին՝ համատեղ դատական ​​հայց ներկայացնելով տեխնոլոգիական գողիաթների դեմ, ինչպիսիք են Google-ը, Twitter-ը և Facebook-ը՝ կրիպտո գովազդն արգելելու համար: Դատավարության հետագա ճակատագիրը պարզ չէ, թեև կրիպտո գովազդի սահմանափակումները գոնե որոշ չափով հանվել են վերջին տարիներին:

Հաղորդվում է, որ նույն տարի բարձրաստիճան այլ պաշտոնյաներ ներկա են գտնվել նոր մայնինգ ֆերմայի բացման արարողությանը, որն իրեն հռչակել էր որպես աշխարհի ամենամեծերից մեկը: Տեղական լրատվամիջոցների հաշվարկներով՝ մոտ 50 մլն դոլար ներդրվել է ֆերմայի ստեղծման համար՝ 3000 բիթքոին (BTC) և Ether (ETH) մայնինգ մեքենաներով և ապագայում 120.000 ծրագրված հզորությամբ: Ֆերման հայկական խոշոր կոնգլոմերատ Multi Group-ի համատեղ ձեռնարկությունն է, որը հիմնադրվել է գործարար և քաղաքական գործիչ Գագիկ Ծառուկյանի և հակասական Omnia Tech միջազգային մայնինգ ընկերության կողմից: Ֆերմայի աշխատանքի մասին ոչ մի թարմացում չի հայտնվել լրատվամիջոցներին հենց բացման մամուլի հաղորդագրություններից ի վեր:

3 միլիոն բնակչություն ունեցող երկրից ամենակարևոր և հանրության համար տեսանելի զարգացումը, հավանաբար, Եվրասիական տնտեսական միության (ԵԱՏՄ) կրիպտոարժույթների կարգավորման վերաբերյալ ընդհանուր դիրքորոշում ձևավորելու ջանքերի ձախողումն էր: 2021թ. ԵԱՏՄ բարձրաստիճան պաշտոնյան բացահայտեց, որ անդամ երկրները չեն աջակցում միության ներսում կրիպտոարժույթների միասնական կարգավորող շրջանակի վերաբերյալ վերջինիս նախաձեռնությանը։ Թեև հստակ պատկերացումներ չկան այն մասին, թե կոնկրետ որ անդամներն են սաբոտաժի ենթարկել նախագիծը, ձախողումն ինքնին երկարատև ազդեցություն կունենա ողջ տարածաշրջանի վրա, քանի որ ԵԱՏՄ-ն ներառում է ոչ միայն Հայաստանն ու Բելառուսը, այլև մայնինգ այնպիսի ծանր կշիռներ, ինչպիսիք են Ռուսաստանը և Ղազախստանը:

Թեև երկրում կրիպտոյի վերաբերյալ գործող օրենսդրական դաշտի հետքեր չկան (և ոչ մի արգելք), Հայաստանն իր կարգավորիչ ուղին սկսել է դեռ 2017թ.՝ ձևավորելով բլոկչեյն տեխնոլոգիաների հանձնաժողով։ 2018թ. տեղի ֆինանսների նախարարությունը գործարկել է JAF Crypto Market Intelligence Unit (JAF CMIU) աշխատանքային խումբը, որի խնդիրն էր ուսումնասիրել հնարավոր կարգավորող սցենարները: Նույն տարում կառավարության որոշմամբ ստեղծվեց հատուկ Ազատ տնտեսական գոտի (ECOS), որը կօգնի ներգրավել և զարգացնել բլոկչեյն և կրիպտո ստարտափներ։

2,2 հեկտար ECOS-ի պոտենցիալ բնակիչներին տրամադրվում են զրոյական ավելացված արժեքի հարկի (ԱԱՀ), ներմուծման և արտահանման մաքսատուրքերի և գույքի և անշարժ գույքի հարկային բեռի բացակայություն: Ինչպես նշվում է պաշտոնական էջում, ECOS-ն առաջարկում է նաև բազմաֆունկցիոնալ աշխատանքային տարածքներ, հետազոտական ​​և զարգացման կենտրոն, արագացման ծրագրեր և ենթակառուցվածք, որը բաղկացած է էլեկտրակայանից, տվյալների կենտրոնից և մայնինգ ֆերմայից՝ Bitmain սարքավորումներով: Միակ հարկը, որին ենթակա են գոտու բնակիչները, աշխատողների եկամտահարկի ամսական վճարումն է։

Ազատ տնտեսական գոտու մայնինգ հզորություններն ապահովվում են Հրազդանի ՋԷԿ-ի էլեկտրաէներգիայով, որը գտնվում է Հայաստանի լեռնային շրջանում՝ ցածր միջին տարեկան ջերմաստիճանով, ինչը նպաստավոր է հովացման ծախսերը կրճատելու համար:

Cointelegraph-ի հետ զրույցում ECOS-ի մարքեթինգի մենեջեր Աննա Կոմաշկոն վերջին փաստը նշում է որպես լուրջ առավելություն՝ մատնանշելով Տեխասի մայներների վերջին խնդիրները հարավային նահանգում կիզիչ շոգից հետո: Ինչպես նշում է նա, ներկայումս հայկական հաստատության 260,000 օգտատերերի 60%-ը Միացյալ Նահանգներից և Եվրոպայից են։

Հայաստանն ունի առնվազն 2 խոշոր մայնինգ օբյեկտ: Երկրի կառավարությունը նույնպես չափավոր բարյացակամ է թվում կրիպտոյի նկատմամբ, թեև առանց որևէ կոնկրետ օրենսդրության դիտարկման: Բայց սա բավարա՞ր է բնակչության տեսանկյունից ներդրումները գրավիչ համարելու համար։

Թերևս այնպիսի գործոններ, ինչպիսիք են երկրի բարձրացումը թափանցիկ կառավարման վարկանիշում, ՏՏ մասնագետների մեծ քանակը, ովքեր լքել են Ռուսաստանը, և բարձր տեխնոլոգիաների և սպասարկման բիզնեսին ներգրավելու բնական հակումը զգալի ծանր արդյունաբերության բացակայության պայմաններում, կարող են դրական ազդեցություն ունենալ Հայաստանի համար:

Ավիլայի համալսարանի DEKIS Research խմբի 2021թ. ուսումնասիրության տվյալները Հայաստանը զբաղեցնում է 56-րդ տեղը կրիպտո մայնինգի պոտենցիալների համաշխարհային վարկանիշում։ Դիրքն ինքնին այնքան էլ ցածր չէ. օրինակ, իր բոլոր ահռելի հավակնություններով Էլ Սալվադորը զբաղեցնում է միայն 73-րդ գիծը: Ղազախստանը, որը կարճ ժամանակահատվածում դարձել է չինացի մայներների կենտրոնը, զբաղեցնում է 66-րդ տեղը, իսկ Իրանը 115-րդ տեղում է: Ավելի հետաքրքիր է այն, որ Հայաստանն իր ներուժով գերազանցում է հարևան Վրաստանին (83-րդը), որը հաստատվել է որպես մայնինգ կենտրոն և մինչև 2018թ. երկրորդ տեղն է զբաղեցրել ամբողջ աշխարհում բիթքոինի (BTC) մայնինգի շահութաբերությամբ:

Այնուամենայնիվ, կարելի է կասկածի տակ առնել DEKIS-ի զեկույցը, քանի որ, ըստ նրա տվյալների, երկու լեռնային երկրներն էլ ունեն գրեթե զրոյական քանակությամբ վերականգնվող էներգիա (0% Վրաստանի դեպքում, 0.1% Հայաստանում, ավելի ճիշտ): Cointelegraph-ի հետ զրույցում Arcane Research-ի վերլուծաբան Ջարան Մելերուդը զգալի տարբեր թվեր բարձրաձայնեց. «Վրաստանում էլեկտրաէներգիայի 75%-ն արտադրվում է հիդրոէներգիայից, մինչդեռ Հայաստանում այս թիվը կազմում է ընդամենը 31%»։

Մելերուդը չի կարող երկիրը դիտարկել որպես օտարերկրյա մայնինգի համար հատկապես գրավիչ ուղղություն տեղական գների պատճառով. «Խնդիրը էլեկտրաէներգիայի բարձր գներն են, հատկապես հիմա, երբ բնական գազի գինը բարձրանում է, և Հայաստանի էլեկտրաէներգիայի զգալի մասն արտադրվում է բնական գազով։ Ես այս ամառ Վրաստանում էի, և նույնիսկ այնտեղ մայներները լքում են երկիրը»:

Մինչև 2021թ. Հայաստանում էներգիայի 1 կիլովատ ժամի (ԿՎտ/ժ) գինը կազմել է 0,077 դոլար, ինչը համեմատաբար ավելի ցածր է, քան զարգացած շուկաներում (օրինակ՝ 0,372 դոլար՝ Գերմանիայում կամ 0,15 դոլար՝ ԱՄՆ-ում), բայց դեռ ավելի բարձր է, քան Ղազախստանում (0.041 դոլար), Ուզբեկստանում (0.028 դոլար) կամ Իրանում (0.005 դոլար):

Ըստ Միջազգային էներգետիկ գործակալության (IEA) երկրի պրոֆիլի, Հայաստանը մեծապես կախված է Ռուսաստանից իր սպառման առումով՝ այնտեղից ներկրելով իր գազի շուրջ 85%-ը և ամբողջ միջուկային վառելիքը։ Ընդհանուր առմամբ, այն հենվում է մեկ երկրից վառելիքի ներկրման վրա՝ արտադրելու իր էլեկտրաէներգիայի գրեթե 70%-ը՝ «մտահոգություն առաջացնելով մատակարարման բազմազանության վերաբերյալ»։

Կրիպտոարժույթների ոլորտի հրապարակումներն իրականացվում են ByBit առաջատար կրիպտոբորսայի աջակցությամբ։

ByBit կրիպտոհարթակը գործարկվել է 2018թ․-ին և հանդիսանում է ամենանորարարական և առաջադեմ կրիպտոհարթակներից մեկը։ Ընկերության կենտրոնակայականը կգտնվում է ԱՄԷ Դուբայ քաղաքում։ Հարթակն ունի 6 միլիոնից ավել օգտատեր և գործարքների իրականացման արագությամբ զբաղեցնում է առաջատար դիրքեր։ 2021թ․-ին հարթակում իրականացվել է 8.7 տրլն դոլար ծավալով գործարքներ։ Մեկ օրում իրականացված գործարքների ռեկորդային ծավալը կազմել է 76 մլրդ դոլար։

Bybit նորարարական էկոհամակարգը բաղկացած է ժամանակակից կրիպտոհարթակներին բնորոշ մի շարք ենթամակարգերից, որոնք հաճախորդներին հնարավորություն են տալիս օգտվել ներդրումներ, փոխանցումներ և այլ գործարքներ իրականացնելու բազմաթիվ տարբերակներից։ Էկոհամակարգի հիմնական բաղադրիչներն են՝ Launchpad, P2P, NFT, Bybit Earn, Copytrading, Grid Bots: Կրիպտոարժույթներ գնելու կամ հաշիվը համալրելու համար սեղմեք այստեղ։