ՄԵԿՆԱՐԿՈՒՄ Է ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՓՈՔՐ ՀԷԿ-ԵՐԻ ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԿԱՐՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՆՈՐ ԾՐԱԳԻՐ
Նորվեգական Norsk Energi ընկերությունն իր հայկական գործընկեր «Հիդրոէներգետիկա» ընկերության հետ սերտ համագործակցությամբ սկսում է 4 ամիս տևողությամբ նորարարական ծրագիր, որն ուղղված է Հայաստանում փոքր ՀԷԿ-երի հատվածի բազմաթիվ մասնակիցների գործունեության խթանմանը: Այսօր` սեպտեմբերի 7-ին, ծրագրի պարզաբանմանը նվիրված միջոցառման շրջանակներում ծրագրի ղեկավար Իյուն Ջու Յին և Energi ընկերության ավագ խորհրդատու Էն Իրեն Գիլմադալը ներկայացրեցին ծրագրի շրջանակներում նախատեսված միջոցառումները և իրականացվելիք աշխատանքների ընթացքը: Վերջիններիս տեղեկացմամբ` այս ծրագիրը ֆինանսավորվում է Նորվեգիայի արտաքին գործերի նախարարության կողմից և ուղղված է Հայաստանում փոքր ՀԷԿ-երի համար տեխնիկական կարողությունների զարգացմանը: Ծրագրի ֆինանսավորման ընդհանուր գումարը կկազմի 180 hազար եվրո:
Նախնական ներդրումները և աջակցությունը կնպաստեն ուսումնական նոր մեթոդների և նյութերի կիրառմանը այս ոլորտում, ինչպես նաև կխթանեն պետական և մասնավոր հատվածների մասնակիցների շահագրգռվածությունը հայկական էներգետիկայի ոլորտի անկախության, կայունության գործում:
Ծրագրի նպատակն է աջակցել էներգետիկայի ոլորտի ինքնազարգացման և կայունության ամրապնդմանը`խթանելով երկրի տնտեսական զարգացումը: Norsk Energi ծրագրի իրականացումը հնարավորություն կտա հիդրոէներգետիկայի ոլորտին ոչ միայն բավարարել որակի տեխնիկական և բնապահպանական ավելի խիստ չափանիշների աճող պահանջարկը, աշխատատեղեր ստեղծել նորավարտ տեխնիկական մասնագետների համար, այլև միավորել հայկական ներդրումային և միջազգային կազմակերպություններին: Վերապատրաստման ծրագիրը նախատեսում է 4-6 նորակառույց կամ արդեն գործող փոքր ՀԷԿ-երի սեփականատերերի կամավոր մասնակցությունը, որոնց կտրամադրվեն նախնական նախագծեր և գործարար ծրագրեր: Նաև կկազմակերպվեն նրանց հանդիպումները պոտենցիալ ներդրողների հետ: Հաշվետվությունը և ծրագիրը կմշակվեն 10 ապագա տեխնիկական խորհրդատուների (վերապատրաստվողների) կողմից, ովքեր ընտրվել են բաց մրցույթի արդյունքում: Վերապատրաստվողներն ունեն բարձրագույն կրթություն հիդրոտեխնիկական կառուցվածքների, հիդրոէներգետիկայի ոլորտի նախագծման, շինարարության, բնապահպանական տնտեսագիտության և գործարարության բնագավառներում և ծրագրի ընթացքում աշխատելու են Norsk Energi, «Հիդրոէներգետիկա» և Gaudal Consult (նորվեգական հիդրոէներգետիկական ինժեներական ընկերություն) կազմակերպությունների հետ: Ծրագրի իրականացման ողջ ընթացքում վերապատրաստվողները կուսումնասիրեն ամբողջ հզորությամբ արդյունավետորեն աշխատող էլեկտրակայանների համար նախատեսված տարբեր գործարարական, ռազմավարական և տեխնիկական իրավիճակներ: Այդ նպատակով մի քանի շաբաթվա ընթացքում մասնակիցներն ինտենսիվ կերպով կհաճախեն թե́ դասախոսությունների, շնորհանդեսների և սեմինարների և թե́ կկատարեն անհատական աշխատանքներ:
Հատկանշական է, որ նախագծին ակտիվորեն աջակցում են Ամերիաբանկը` որպես Հայաստանում փոքր ՀԷԿ-երի ֆինանսավորման առաջատար, ՀՀ էներգետիկայի նախարարությունը, ՀՀ բնապահպանության նախարարությունը, KfW-ի կողմից ֆինանսավորվող ԳՀՀ «Վերականգնվող էներգիայի աջակցություն» ծրագիրը (GAF-RE-KfW) և Երևանի ճարտարապետության և շինարարության պետական համալսարանը: Ինչպես միջոցառման շրջանակներում նշեցին այս կառույցների ներկայացուցիչները` ծրագրի մեկնարկը Հայաստանում ողջունելի է:
ՀՀ էներգետիկայի և բնական պաշարների փոխնախարար Արեգ Գալստյանի խոսքերով` հիդրոէներգետիկայի ոլորտում Հայաստանն ունի բավականին մեծ հաջողություններ և այս բնագավառում դեռևս կա չիրացված պոտենցյալ: Փոխնախարարի վստահեցմամբ` 2020 թվականին Հայաստանում արտադրված էներգիայի արդեն 10%-ը կապահովեն փոքր ՀԷԿ-երն` այսօրվա համեմատությամբ գրանցելով կրկնակի աճ:
Ամերիբանկի տնօրինության նախագահ-գլխավոր տնօրեն Արտակ Հանեսյանն իր հերթին նշեց, որ բանկն արդեն շուրջ 1 տարի է ակտիվ մասնակցում է Հայաստանում փոքր ՀԷԿ-երի վարկավորման ծրագրերի` համապատասխան պայամանագրեր կնքելով միջազգային կազմակերպությունների հետ: Ընդհանուր առմամբ, ուսումնասիրվել է 12 հայտ, որոնցից բավարարվել են 8-ը, իսկ ոլորտում կատարված ներդրումների ընդհանուր ծավալը կազմել է 36 մլն դրամ:
Նշենք նաև, որ Հայաստանում փոքր ՀԷԿ-երի համար տեխնիկական կարողությունների զարգացմանն ուղղված այս նախագծին աջակցություն կտրամադրվի նաև KfW-ի կողմից ֆինանսավորվող ԳՀՀ «Վերականգնվող էներգիայի աջակցություն» ծրագրի (GAF-RE-KfW) շրջանակներում: Վերջինիս գլխավոր նպատակն է նպաստել էներգամատակարարման բարելավմանը և Հայաստանի մասնավոր հատվածի հետագա զարգացմանը` էլեկտրականության արտադրության համար վերականգնվող էներգիայի աղբյուրների խնայողական օգտագործման միջոցով: Այդ նպատակների համար ՀՀ ԿԲ-ի ներքո ստեղծվել է ԳՀՀ «Վերականգնվող էներգիայի աջակցություն» հիմնադրամը, որը կառավարվում է Գերմանահայկական հիմնադրամի ԾԿԳ-ի կողմից: Ինչպես միջացառման շրջանակներում նշեց ԳՀՀ ՎԷ ԾԿԳ-ի տնօրեն Գևորգ Թումանյանը` hիմնադրամն, ընդհանուր առմամբ, վարկեր է տրամադրում ընտրված գործընկերներին` առևտրային բանկերին ու վարկային կազմակերպություններին` փոքր ՀԷԿ-երի վերակառուցումը կամ շինարարությունը ֆինանսավորելու համար: ԳՀՀ-ի ներկայացուցչի խոսքերով` «Վերականգնվող էներգիայի աջակցություն» ծրագրի առաջին փուլի շրջանակներում արդեն իսկ ֆինանսավորվել են 14 ՀԷԿ-եր: Ֆինանսավորման ընդհանուր ծավալը այս փուլում կազմել է 6 մլն դրամ: Երկրորդ փուլի շրջանակներում ծրագրի ֆինանսավորման ընդհանուր ծավալը կկազմի 18 մլն դրամ:
Norsk Energi ընկերության գլխամասային գրասենյակը տեղակայված է Օսլոյում և հանդիսանում է էներգետիկայի, շրջակա միջավայրի և անվտանգության ոլորտների մասնագիտացված կենտրոն: Ընկերությունը ներկայացված է նաև մասնաճյուղերով Բերգենում և Յովիկում: Ընկերության նպատակն է նպաստել էներգիայի արդյունավետ, բնապահպանության տեսանկյունից անվնաս և անվտանգ օգտագործմանը: Norsk Energi ընկերությունն աջակցություն է ցուցաբերում իր նորվեգական և միջազգային հաճախորդներին` տրամադրելով խորհդատվություն և ծառայություններ պլանավորման և նախագծման, աուդիտի, ուսումնասիրությունների, տեխնոլոգիաների զարգացման և վերապատրաստման ոլորտներում: Norsk Energi ընկերության կողմից մշակված նախագծերը (օր.` առկա վառելիքի տեսակների փոխարինումն ավելի էներգախնայող վառելիքով և էներգիայի արդյունավետությանն ուղղված միջոցների իրականացումը ջեռուցող և էներգատար ոլորտներում) նպաստում են էներգախնայողությանը և վտանգավոր արտանետումների նվազմանը: Ընկերությունն իրականացնում է բնապահպանական աուդիտ, մշակում է բնապահպանական ռազմավարություններ և գլոբալ կլիմայի փոփոխությունների հետևանքների նվազմանն ուղղված նախագծեր:
«Հիդրոէներգետիկա» ՍՊԸ-ն հիմնադրվել է 1995թ.` որպես տեխնիկական խորհրդատվական մասնավոր ընկերություն: Ընկերությունը ծառայություններ է տրամադրում հիդրոտեխնիկական կառույցների և փոքր հիդրոկայանների գնահատման, նախագծման, շինարարության, շահագործման և տեխնիկական սպասարկման բնագավառներում` մասնագիտանալով, մասնավորապես, ամբարտակների և ջրավազանների, քաղաքացիական շինարարության օբյեկտների և փոքր ՀԷԿ-երի հետազոտման ոլորտներում: «Հիդրոէներգետիկա» ՍՊԸ-ն հանդես է գալիս որպես Գերմանահայկական հիմնադրամի կողմից իրականացվող «Վերականգնվող էներգիայի զարգացում» ծրագրի տեղական տեխնիկական խորհրդատու: