Տնտեսական

USD BUY - 382.50-0.50 USD SELL - 386.50+0.50
EUR BUY - 434.00+1.00 EUR SELL - 440.00+2.00
OIL:  BRENT - 63.90+0.00 WTI - 62.42+2.68
COMEX:  GOLD - 3306.60+0.52 SILVER - 33.15+0.21
COMEX:  PLATINUM - 1047.00-0.62
LME:  ALUMINIUM - 2444.00-0.99 COPPER - 9498.00-0.70
LME:  NICKEL - 15237.00+1.51 TIN - 30406.00-3.89
LME:  LEAD - 1958.00-1.24 ZINC - 2620.00-2.49
FOREX:  USD/JPY - 143.18-0.60 EUR/GBP - 1.1402+0.48
FOREX:  EUR/USD - 1.1402+0.48 GBP/USD - 1.3537+0.58
STOCKS RUS:  RTSI - 1133.52+0.52
STOCKS US: DOW JONES - 42270.07+0.13 NASDAQ - 19113.77-0.32
STOCKS US: S&P 500 - 5911.69-0.01
STOCKS JAPAN:  NIKKEI - 37470.67-1.30 TOPIX - 2777.29-0.87
STOCKS CHINA:  HANG SENG - 23157.97-0.57 SSEC - 3347.49+0.00
STOCKS EUR:  FTSE100 - 8772.38+0.64 CAC40 - 7751.89-0.36
STOCKS EUR:  DAX - 23997.48+0.27
02/06/2025  CBA:  USD - 383.95+0.01 GBP - 519.48+2.24
02/06/2025  CBA:  EURO - 438.24+3.35
02/06/2025  CBA:  GOLD - 40459-429 SILVER - 408.35-111.59
«ԼՈԻՅՍ» հիմնադրամ. Հայաստանի 2024թ. տնտեսական ազատության ինդեքսը 2001թ.-ից ի վեր նվազագույնն է
13/03/2024 15:32
Կիսվել

«ԼՈԻՅՍ» հիմնադրամ. Հայաստանի 2024թ. տնտեսական ազատության ինդեքսը 2001թ.-ից ի վեր նվազագույնն է

«ԼՈՒՅՍ» հիմնադրամը ներկայացնում է «Տնտեսական ազատության ինդեքս – 2024» զեկույցի ուսումնասիրությամբ արձանագրած կարևոր դրույթները։ Նշենք, որ «Տնտեսական ազատության ինդեքս» ամենամյա զեկույցների շարքը հրապարակվում է 1995թ.-ից ի վեր։ Տարեկան զեկույցում տվյալ տարվա համար գնահատվում է տարբեր երկրների տնտեսական ազատությունը՝ միաժամանակ հնարավորություն ընձեռելով կատարելու միջժամանակային և միջերկրային համեմատություններ:

Այսպես՝

  • Հայաստանի 2024թ. տնտեսական ազատության ինդեքսը դարձյալ նվազել է և կազմել 64.9 միավոր, որը նախորդ տարվա ցուցանիշից պակաս է 0.2 միավորով։ Համաշխարհային վարկանիշային աղյուսակում Հայաստանը զբաղեցնում է 47-րդ հորիզոնականը, իսկ եվրոպական տարածաշրջանում 26-րդն է։ Հայաստանի 2024թ. ՏԱԻ-ն (տնտեսական ազատության ինդեքսը) 2001թ.-ից ի վեր նվազագույնն է։
  • Վերջին 3 տարիներին Հայաստանն ընդգրկված է տնտեսապես «չափավոր ազատ» երկրների խմբում։ Հիշեցնենք, որ 2020 և 2021թթ.-ին Հայաստանն ավելի բարձր՝ տնտեսապես «հիմնականում ազատ», երկրների խմբում էր:
  • Այս տարվա զեկույցում նույնպես նշված է, որ «Հայաստանում տնտեսական ազատության հիմքերը ամուր չեն պահպանվում դատական համակարգի կողմից, իսկ կոռուպցիան նվազեցնում է տնտեսական զարգացման հնարավորությունները»։
  • Զեկույցում ընդգրկված աշխարհի 176 երկների ՏԱԻ-ն հաշվարկվում է որպես 4 խմբում խմբավորված 12 ենթաինդեքսների միջին թվաբանական: Հայսատանի գծով 4 խմբերից ամենաանբարենպաստը «Օրենքի գերակայություն» խմբի վիճակն է։ Խմբի 3 ենթաինդեքսներից երկուսի գծով Հայաստանը համարվում է տնտեսապես «հիմնականում ոչ ազատ», իսկ մեկի գծով՝ «Արդարադատության արդյունավետության» գծով` «ճնշված»։ Այս խմբում է ընդգրկված նաև «Կոռուպցիայի բացակայություն» ենթաինդեքսը, որը նախորդ տարվա համեմատ նվազել է 1.6 միավորով և հասել է տնտեսապես «հիմնականում ոչ ազատ» երկրների խմբի նվազագույն շեմին։ Զեկույցում խմբին նվիրված հատվածում նշված է, որ «Հայաստանում օրենքի ընդհանուր գերակայությունը թույլ է»։
  • Նախորդ տարվա համեմատ «Դրամավարկային ազատություն» ենթաինդեքսի 3 միավորով անկման պատճառով Հայաստանը այս ենթաինդեքսի գծով «հիմնականում ազատ» երկրների խմբից տեղափոխվել է «չափավոր ազատ» երկրների խումբ` հիմնականում պայմանավորված բարձր գնաճի պատճառով ուսումնասիրվող ժամանակահատվածի ընթացքում ՀՀ կենտրոնական բանկի ագրեսիվ զսպող քաղաքականությամբ։ Ի դեպ, «Դրամավարկային ազատություն»  ենթաինդեքսի գծով նախորդ տարում ևս անկում է գրանցվել՝ 7 միավորով։
  • Հայաստանը «հիմնականում ազատ» երկրների խմբից «չափավոր ազատ» երկրների խումբ է տեղափոխվել նաև «Հարկաբյուջետային կայունություն» ենթաինդեքսի գծով, քանի որ դրա մեծությունը նվազել է 2.3 միավորով։ Այս փաստը թերևս պայմանավորված է վերջին տարիներին պարտքային միջոցների ավելացմամբ, որոնք ենթակառուցվածքների զարգացմանն ուղղելու փոխարեն մեծամասամբ հատկացվել են ընթացիկ ծախսերին: Ի դեպ, այս ենթաինդեքսի գծով անկում է գրանցվում արդեն երրորդ տարին անընդմեջ։
  • Հայաստանը 12 ենթաինդեքսներից միայն մեկի՝ «Հարկային բեռ» ենթաինդեքսի գծով է համարվում տնտեսապես «ազատ» երկիր, իսկ «Արդարադատության արդյունավետության» գծով դասվում է տնտեսապես «ճնշված» երկրների շարքին։

Ուսումնասիրությունն ամբողջությամբ հասանելի է հետևյալ հղումով՝ https://rb.gy/zympc0:

02/06/2025
դրամ
Դոլար (USD)
383.95
+0.01
Եվրո (EUR)
438.24
+3.35
Ռուբլի (RUR)
4.8546
-0.0214
Լարի (GEL)
140.59
+0.03
40459
-429
Արծաթ
408.35
-111.59