Ֆինանսական

USD BUY - 382.00+0.50 USD SELL - 384.50+0.50
EUR BUY - 445.00-1.00 EUR SELL - 450.00+0.00
OIL:  BRENT - 67.39+0.63 WTI - 63.56+0.55
COMEX:  GOLD - 3669.90-0.12 SILVER - 41.55+0.14
COMEX:  PLATINUM - 1394.10+0.66
LME:  ALUMINIUM - 2625.00+0.29 COPPER - 10013.00+0.99
LME:  NICKEL - 15146.00-0.55 TIN - 34606.00+1.00
LME:  LEAD - 1987.00-0.25 ZINC - 2886.50+0.35
FOREX:  USD/JPY - 147.4-0.01 EUR/GBP - 1.1695-0.11
FOREX:  EUR/USD - 1.1695-0.11 GBP/USD - 1.3523-0.04
STOCKS RUS:  RTSI - 1081.07-2.70
STOCKS US: DOW JONES - 45490.92-0.48 NASDAQ - 21886.06+0.03
STOCKS US: S&P 500 - 6532.04+0.30
STOCKS JAPAN:  NIKKEI - 44372.50+1.22 TOPIX - 3147.76+0.22
STOCKS CHINA:  HANG SENG - 26086.32-0.43 SSEC - 3875.31+1.65
STOCKS EUR:  FTSE100 - 9225.39-0.19 CAC40 - 7761.32+0.15
STOCKS EUR:  DAX - 23632.95-0.36
11/09/2025  CBA:  USD - 382.75+0.26 GBP - 517.32-0.42
11/09/2025  CBA:  EURO - 447.21-0.3
11/09/2025  CBA:  GOLD - 44925+45 SILVER - 507.06-0.14
Լույս հիմնադրամ. 2018թ. ի վեր ՀՀ ֆինանսական համակարգի վարկային պորտֆելը ենթարկվել է մի շարք մտահոգիչ կառուցվածքային տեղաշարժերի
25/05/2022 19:59
Կիսվել

Լույս հիմնադրամ. 2018թ. ի վեր ՀՀ ֆինանսական համակարգի վարկային պորտֆելը ենթարկվել է մի շարք մտահոգիչ կառուցվածքային տեղաշարժերի

«ԼՈՒՅՍ» հիմնադրամը վերլուծել է 2018թ. իշխանափոխության արդյունքում ՀՀ վարկավորման ոլորտում ձևավորված հիմնախնդիրները և դրանց մակրոտնտեսական հետևանքները 2020թ. շոկերի համատեքստում։

Այսպես՝

  • 2018թ. ի վեր ՀՀ ֆինանսական համակարգի վարկային պորտֆելը ենթարկվել է մի շարք մտահոգիչ կառուցվածքային տեղաշարժերի, ինչն արտացոլվել է տնային տնտեսությունների և մասնավոր կազմակերպությունների վարկային պորտֆելներում և հանգեցրել ՀՀ մակրոտնտեսական կայունությանը վտանգող ռիսկերի կուտակման: Վարկային պորտֆելի կառուցվածքի վատթարացման և ոլորտում բացասական ռիսկերի ձևավորման հիմնային պատճառներն, ըստ էության, բխում են 2018թ. հետո ձևավորված գործադիր իշխանությունների կառավարչական որոշումներից, հանրային հաղորդակցման տրամաբանությունից և որդեգրած տնտեսական քաղաքականությունից:
  • ՀՀ կառավարության ամբոխահաճո քաղաքականության արդյունքում փոփոխվել է տնային տնտեսությունների սպառման վարքագիծը, ինչը հանգեցրել է պարտավորությունների բուրգի ձևավորման` դրանից բխող բացասական հետևանքներով հանդերձ: ՀՀ կառավարության` բարեկեցիկ ապագայի խոստումների ներքո տնային տնտեսություններն առաջ են բերել իրենց սպառումը` այն ֆինանսավորելով հիմնականում վարկերի հաշվին: Պարտքային բեռի կտրուկ աճը չի ուղեկցվել տնային տնտեսությունների եկամուտների շոշափելի աճով` ինչը հանգեցրել է պարտավորություների բուրգի ձևավորման:
  • 2020թ. ճգնաժամային զարգացումներին զուգահեռ, տնային տնտեսությունների պարտավորությունների բուրգի առկայությունը լրացուցիչ բացասական ազդեցություն է գործել տնտեսության անկման համատեքստում` դրդելով մասնավոր սպառման ծավալների ավելի մեծ չափով կրճատման: Մյուս կողմից, այն հանգեցրել է բնակչության կենսամակարդակի վատթարացմանը, ինչի պատճառով աճել են վարկային պորտֆելի չաշխատող վարկերի ծավալները: Արդյունքում վարկատուները կրել են ֆինանսական կորուստներ, ինչը նպաստել է ֆինանսական համակարգի կայունության հենքերի թուլացմանը: Հետճգնաժամային շրջանում տնային տնտեսությունների պարտավորությունների բուրգը շարունակում է պահպանվել բարձր մակարդակում: 2022թ. փետրվարից սկսված ռուս-ուկրաինական պատերազմի և ՀՀ տնտեսության վրա դրա բացասական ազդեցության ենթատեքստում այս երևույթն ավելի է սրում մասնավոր պարտքի և ՀՀ ֆինանսական համակարգի կայունության խնդիրը: Տնային տնտեսությունների վարկային ռիսկի պահպանվող մակարդակը հուշում է, որ վերջիններիս զանգվածային դեֆոլտի հավանականությունը հետագա բացասական շոկերի պայմաններում մեծ է զրոյից:
  • ՀՀ կառավարության անհեռատես քաղաքականության արդյունքում 2018թ. ի վեր ռիսկային փոփոխություններ են գրանցվել նաև հիպոտեկային վարկավորման ուղղությամբ, ինչը հանգեցրել է մի շարք անցանկալի մակրոտնտեսական զարգացումների` այդ թվում մեծացնելով պետության երկարաժամկետ կորուստները: Հիպոտեկային վարկերի տոկոսագումարների սպասարկման նպատակով վարկառուներին վերադարձվող եկամտային հարկի ծրագիրը ստացել է երկարաժամկետ տրամաբանություն, այնինչ այս գործիքն ի սկզբանե ներդրվել էր կարճաժամկետում կապիտալ շինարարությանը զարկ տալու նպատակով և պետք է աստիճանաբար դադարեցվեր: Ծրագրին երկարաժամկետ բնույթ հաղորդելու տրամաբանությունը հակասում է արտահանելի հատվածի խթանումը որպես գերակա ուղղություն սահմանելու ՀՀ կառավարության տնտեսական քաղաքականությանը: Մյուս կողմից, կառուցապատողների և տնային տնտեսությունների մոտ երկարաժամկետ սպասումների ձևավորման արդյունքում հիպոտեկային վարկերի պահանջարկն աճել է չափազանց բարձր տեմպերով` ուղեկցվելով շինարարության վարկերի արագ աճով: Այդ քաղաքականության արդյունքում կուտակված ռիսկերը 2020թ. տնտեսական ճգնաժամի հետևանքով մասամբ նյութականանացել են` բացասաբար ազդելով ՀՀ մակրոտնտեսական կայունության վրա: Հիպոտեկային վարկերի նկատմամբ պահանջարկի կտրուկ արագացման և այն ժամանակին չզսպելու արդյունքում եկամուտների տեսանկյունից պետությունը տարեցտարի կրում է ավելի մեծ կորուստներ: Վերջինս հատկապես մտահոգիչ է 2020-ից հետո հարկաբյուջետային կայունության վերականգնման համատեքստում, քանի որ ճգնաժամի շոկերից հետո կտրուկ խորացել է պետական բյուջեի պակասուրդը և աճել է ՀՀ կառավարության պարտքը: Ռուս-ուկրաինական պատերազմի պայմաններում հիպոտեկային վարկավորման հիմնախնդիրները դեռևս լուծված չեն: Ընդ որում, ռիսկերի կուտակման գործընթացը կրկին նոր թափ է ստացել, ինչը տնտեսությանը փոխանցվող բացասական շոկերի ներքո էլ ավելի կարող է մեծացնել ՀՀ մակրոտնտեսական կայունության խոցելիությունը:

Վերլուծությունն ամբողջությամբ հասանելի է հիմնադրամի պաշտանական կայքում հետևյալ հղումով՝ https://bit.ly/3wJydcC

11/09/2025
դրամ
Դոլար (USD)
382.75
+0.26
Եվրո (EUR)
447.21
-0.3
Ռուբլի (RUR)
4.5008
-0.0049
Լարի (GEL)
141.97
-0.12
44925
+45
Արծաթ
507.06
-0.14