Ֆինանսական

USD BUY - 383.00+0.00 USD SELL - 386.00+0.00
EUR BUY - 446.00+0.00 EUR SELL - 455.00+1.00
OIL:  BRENT - 67.64-0.19 WTI - 65.24+0.26
COMEX:  GOLD - 3305.60+0.59 SILVER - 36.05+0.59
COMEX:  PLATINUM - 1374.60+1.68
LME:  ALUMINIUM - 2595.00+0.45 COPPER - 9878.00-0.22
LME:  NICKEL - 15245.00+0.24 TIN - 33762.00+0.04
LME:  LEAD - 2044.00+0.27 ZINC - 2779.00+0.40
FOREX:  USD/JPY - 143.84-0.56 EUR/GBP - 1.1749+0.26
FOREX:  EUR/USD - 1.1749+0.26 GBP/USD - 1.3734+0.15
STOCKS RUS:  RTSI - 1126.55-0.01
STOCKS US: DOW JONES - 43819.27+2.91 NASDAQ - 20273.46+3.27
STOCKS US: S&P 500 - 6173.07+2.45
STOCKS JAPAN:  NIKKEI - 40487.39+0.84 TOPIX - 2852.84+0.43
STOCKS CHINA:  HANG SENG - 24072.28-0.87 SSEC - 3444.43+0.59
STOCKS EUR:  FTSE100 - 8798.91+0.47 CAC40 - 7691.55+2.04
STOCKS EUR:  DAX - 24033.22+3.28
30/06/2025  CBA:  USD - 384.47+0.15 GBP - 526.8-0.76
30/06/2025  CBA:  EURO - 450.83+0.6
30/06/2025  CBA:  GOLD - 40442-564 SILVER - 444.75-7.36
2019-2020 թ․թ․-ին Հայաստանը պետական պարտքից պետք է վճարի 900 միլիոնից մինչև 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար մայր գումար և տոկոսներ
24/08/2018 16:02
Կիսվել

2019-2020 թ․թ․-ին Հայաստանը պետական պարտքից պետք է վճարի 900 միլիոնից մինչև 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար մայր գումար և տոկոսներ

ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ներկայացրած տնտեսության զարգացման նոր հայեցակարգի ներդրմանն ընդառաջ, ինչպես նաև նախկին իշխանության թողած ժառանգությունը ամփոփելու և գործող իշխանության գործունեության մեկնարկային պայմանների ուսումնասիրության համար որպես «Ելման կետ» դիտարկենք ՀՀ պետական պարտքի միտումները նախորդ տասնամյակում:

2008թ-ի տարեսկզբի համեմատ Հայաստանի համախառն պետական պարտքը 10 տարվա ընթացքում աճել է գրեթե 4 անգամ: Այդ ժամանակահատվածում Հայաստանի իշխանությունները տարեկան կուտակել են միջինը գրեթե կես միլիարդ ԱՄՆ դոլար պարտք:

2008-ի տարեսկզբի դրությամբ ՀՀ համախառն պետական պարտքը կազմել է 1 մլրդ 696 մլն ԱՄՆ դոլար, իսկ արդեն 2017-ին այն հասել է 6 մլրդ 774 մլն ԱՄՆ դոլարի՝ ավելանալով գրեթե 300%-ով: Պետպարտքի նման սրընթաց աճի հետևանքով Հայաստանի պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցությունը մոտեցել է 60%-ի սահմանագծին (58.9%), որն օրենսդրությամբ թույլատրված առավելագույն շեմն է:

Հատկանշական է, որ պետական պարտքն օրենսդրությամբ սահմանված առավելագույն շեմին մոտեցել էր դեռևս 2015թ-ին, և այդ ժամանակ կառավարությունը նոր պարտք վերցնելու հնարավորություն չուներ: Սակայն պարտք վերցնելու կարիքն ավելի գերակա էր, և ժամանակի իշխանությունները որոշեցին դիմել խորամանկ քայլի. 2015թ-ի հունիսին կառավարության առաջարկով «Պետական պարտքի մասին» օրենքում կատարվեցին փոփոխություններ, որով Կենտրոնական բանկի պարտքը դուրս հանվեց պետական պարտքի ընդհանուր ծավալից: Այդ փոփոխության արդյունքում պետական պարտք սկսեց համարվել միայն կառավարության կուտակած պարտքը, ինչն այդ ժամանակվա իշխանություններին նոր պարտքեր վերցնելու հնարավորություն ստեղծեց:

2017թ-ին Հայաստանի արտաքին պետական պարտքը 2007-ի համեմատությամբ ավելացել է 4 մլրդ 046 մլն ԱՄՆ դոլարով կամ 3.8 անգամ, իսկ ներքին պարտքը՝ 1 մլրդ 031.8 մլն ԱՄՆ դոլարով կամ 5.16 անգամ:

Կառավարության արտաքին պարտքի մեծ մասը՝ 84.1%-ը, բաժին է ընկնում միջազգային կազմակերպություններին: Ամենախոշոր վարկատուներն են Զարգացման միջազգային ընկերակցությունը (27.6%), Վերակառուցման և զարգացման միջազգային բանկը (16.8%) և Ասիական զարգացման բանկը (16.2%): Օտարերկրյա պետություններին բաժին է ընկնում կառավարության արտաքին պարտքի 15.1%-ը, այդ թվում՝ Ռուսաստանի Դաշնությանը՝ 6.7%, Ճապոնիային՝ 5.9%, Գերմանիային՝ 4%։ Կենտրոնական բանկի արտաքին պարտքի մեծ մասը՝ 56.6%-ը բաժին է ընկնում Արժույթի միջազգային հիմնադրամին, շուրջ 20%-ը՝ Գերմանիային (KfW):

Ուսումնասիրելով պետական պարտքի վերջին տասնամյակի միտումները` կարող ենք ասել, որ նոր կառավարության համար պետական պարտքի արդյունավետ կառավարումն օրակարգային է: Պետական պարտքի մարման առաջին խոշոր չափաբաժինն ընկած է 2019-2020թթ-ին։ Այդ ընթացքում Հայաստանը պետք է վճարի 900 միլիոնից մինչև 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար մայր գումար և տոկոսներ։ Դա կկազմի բյուջեի մեկ երրորդից ավելին, և այդ բեռը մեծ ազդեցություն է ունենալու տնտեսության ծանրաբեռնվածության, ինչպես նաև մինչ այդ թվականը վարվող բյուջետային քաղաքականության վրա:

Հայաստանը պարտքերը վճարելուց խուսափելու դեպքում կզրկվի նոր վարկեր ստանալու հնարավորությունից, ինչն աղետալի հետևանք կարող է ունենալ տնտեսության վրա: Պետական պարտքի մարման բեռն ընկած է պետական բյուջեի վրա, հետևաբար, պարտքը պատկանում է ցանկացած ՀՀ քաղաքացու, ով այս կամ այն կերպ հարկ է վճարում պետական բյուջե: Այսօր Հայաստանի յուրաքանչյուր քաղաքացի «իր ուսերին» ունի նախորդ իշխանությունների կողմից կուտակված շուրջ 2268,5 դոլար պարտք:

Պանդուխտ Մարտիրոսյան

30/06/2025
դրամ
Դոլար (USD)
384.47
+0.15
Եվրո (EUR)
450.83
+0.6
Ռուբլի (RUR)
4.8983
+0.005
Լարի (GEL)
141.25
+0.14
40442
-564
Արծաթ
444.75
-7.36