Ֆինանսական

USD BUY - 389.50-0.50 USD SELL - 393.00-1.00
EUR BUY - 419.00-1.00 EUR SELL - 424.00-1.00
OIL:  BRENT - 74.95+1.08 WTI - 71.63+2.75
COMEX:  GOLD - 3176.10+0.79 SILVER - 34.93-0.11
COMEX:  PLATINUM - 1027.50+1.05
LME:  ALUMINIUM - 2533.00-0.57 COPPER - 9710.00-0.86
LME:  NICKEL - 15918.00-2.82 TIN - 36645.00+1.17
LME:  LEAD - 2012.00-0.67 ZINC - 2852.50-0.16
FOREX:  USD/JPY - 149.6+0.30 EUR/GBP - 1.0827+0.05
FOREX:  EUR/USD - 1.0827+0.05 GBP/USD - 1.2931-0.03
STOCKS RUS:  RTSI - 1144.79+0.00
STOCKS US: DOW JONES - 42001.76+1.00 NASDAQ - 17299.29-0.14
STOCKS US: S&P 500 - 5611.85+0.55
STOCKS JAPAN:  NIKKEI - 35624.48+0.02 TOPIX - 2661.73+0.11
STOCKS CHINA:  HANG SENG - 23206.84+0.38 SSEC - 3348.44+0.38
STOCKS EUR:  FTSE100 - 8582.81-0.88 CAC40 - 7790.71-1.58
STOCKS EUR:  DAX - 22163.49-1.33
01/04/2025  CBA:  USD - 391.10-0.47 GBP - 504.83-1.82
01/04/2025  CBA:  EURO - 422.27-1.45
01/04/2025  CBA:  GOLD - 39170.00+501.00 SILVER - 428.21-4.80
2019-2020 թ․թ․-ին Հայաստանը պետական պարտքից պետք է վճարի 900 միլիոնից մինչև 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար մայր գումար և տոկոսներ
24/08/2018 16:02
Կիսվել

2019-2020 թ․թ․-ին Հայաստանը պետական պարտքից պետք է վճարի 900 միլիոնից մինչև 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար մայր գումար և տոկոսներ

ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ներկայացրած տնտեսության զարգացման նոր հայեցակարգի ներդրմանն ընդառաջ, ինչպես նաև նախկին իշխանության թողած ժառանգությունը ամփոփելու և գործող իշխանության գործունեության մեկնարկային պայմանների ուսումնասիրության համար որպես «Ելման կետ» դիտարկենք ՀՀ պետական պարտքի միտումները նախորդ տասնամյակում:

2008թ-ի տարեսկզբի համեմատ Հայաստանի համախառն պետական պարտքը 10 տարվա ընթացքում աճել է գրեթե 4 անգամ: Այդ ժամանակահատվածում Հայաստանի իշխանությունները տարեկան կուտակել են միջինը գրեթե կես միլիարդ ԱՄՆ դոլար պարտք:

2008-ի տարեսկզբի դրությամբ ՀՀ համախառն պետական պարտքը կազմել է 1 մլրդ 696 մլն ԱՄՆ դոլար, իսկ արդեն 2017-ին այն հասել է 6 մլրդ 774 մլն ԱՄՆ դոլարի՝ ավելանալով գրեթե 300%-ով: Պետպարտքի նման սրընթաց աճի հետևանքով Հայաստանի պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցությունը մոտեցել է 60%-ի սահմանագծին (58.9%), որն օրենսդրությամբ թույլատրված առավելագույն շեմն է:

Հատկանշական է, որ պետական պարտքն օրենսդրությամբ սահմանված առավելագույն շեմին մոտեցել էր դեռևս 2015թ-ին, և այդ ժամանակ կառավարությունը նոր պարտք վերցնելու հնարավորություն չուներ: Սակայն պարտք վերցնելու կարիքն ավելի գերակա էր, և ժամանակի իշխանությունները որոշեցին դիմել խորամանկ քայլի. 2015թ-ի հունիսին կառավարության առաջարկով «Պետական պարտքի մասին» օրենքում կատարվեցին փոփոխություններ, որով Կենտրոնական բանկի պարտքը դուրս հանվեց պետական պարտքի ընդհանուր ծավալից: Այդ փոփոխության արդյունքում պետական պարտք սկսեց համարվել միայն կառավարության կուտակած պարտքը, ինչն այդ ժամանակվա իշխանություններին նոր պարտքեր վերցնելու հնարավորություն ստեղծեց:

2017թ-ին Հայաստանի արտաքին պետական պարտքը 2007-ի համեմատությամբ ավելացել է 4 մլրդ 046 մլն ԱՄՆ դոլարով կամ 3.8 անգամ, իսկ ներքին պարտքը՝ 1 մլրդ 031.8 մլն ԱՄՆ դոլարով կամ 5.16 անգամ:

Կառավարության արտաքին պարտքի մեծ մասը՝ 84.1%-ը, բաժին է ընկնում միջազգային կազմակերպություններին: Ամենախոշոր վարկատուներն են Զարգացման միջազգային ընկերակցությունը (27.6%), Վերակառուցման և զարգացման միջազգային բանկը (16.8%) և Ասիական զարգացման բանկը (16.2%): Օտարերկրյա պետություններին բաժին է ընկնում կառավարության արտաքին պարտքի 15.1%-ը, այդ թվում՝ Ռուսաստանի Դաշնությանը՝ 6.7%, Ճապոնիային՝ 5.9%, Գերմանիային՝ 4%։ Կենտրոնական բանկի արտաքին պարտքի մեծ մասը՝ 56.6%-ը բաժին է ընկնում Արժույթի միջազգային հիմնադրամին, շուրջ 20%-ը՝ Գերմանիային (KfW):

Ուսումնասիրելով պետական պարտքի վերջին տասնամյակի միտումները` կարող ենք ասել, որ նոր կառավարության համար պետական պարտքի արդյունավետ կառավարումն օրակարգային է: Պետական պարտքի մարման առաջին խոշոր չափաբաժինն ընկած է 2019-2020թթ-ին։ Այդ ընթացքում Հայաստանը պետք է վճարի 900 միլիոնից մինչև 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար մայր գումար և տոկոսներ։ Դա կկազմի բյուջեի մեկ երրորդից ավելին, և այդ բեռը մեծ ազդեցություն է ունենալու տնտեսության ծանրաբեռնվածության, ինչպես նաև մինչ այդ թվականը վարվող բյուջետային քաղաքականության վրա:

Հայաստանը պարտքերը վճարելուց խուսափելու դեպքում կզրկվի նոր վարկեր ստանալու հնարավորությունից, ինչն աղետալի հետևանք կարող է ունենալ տնտեսության վրա: Պետական պարտքի մարման բեռն ընկած է պետական բյուջեի վրա, հետևաբար, պարտքը պատկանում է ցանկացած ՀՀ քաղաքացու, ով այս կամ այն կերպ հարկ է վճարում պետական բյուջե: Այսօր Հայաստանի յուրաքանչյուր քաղաքացի «իր ուսերին» ունի նախորդ իշխանությունների կողմից կուտակված շուրջ 2268,5 դոլար պարտք:

Պանդուխտ Մարտիրոսյան

01/04/2025
դրամ
Դոլար (USD)
391.10
-0.47
Եվրո (EUR)
422.27
-1.45
Ռուբլի (RUR)
4.61
-0.01
Լարի (GEL)
141.45
-0.12
39170.00
+501.00
Արծաթ
428.21
-4.80