Ֆինանսական

USD BUY - 381.50+0.00 USD SELL - 384.00+0.00
EUR BUY - 441.50-2.50 EUR SELL - 445.00-2.00
OIL:  BRENT - 65.04-1.31 WTI - 61.38-1.21
COMEX:  GOLD - 3976.60-1.72 SILVER - 47.22-2.26
COMEX:  PLATINUM - 1635.10-2.96
LME:  ALUMINIUM - 2798.50+3.94 COPPER - 10867.50+3.59
LME:  NICKEL - 15492.00+1.14 TIN - 37060.00+0.47
LME:  LEAD - 2030.00+0.30 ZINC - 3010.50-0.33
FOREX:  USD/JPY - 152.71+0.09 EUR/GBP - 1.1568-0.65
FOREX:  EUR/USD - 1.1568-0.65 GBP/USD - 1.3305-0.81
STOCKS RUS:  RTSI - 1004.38-1.62
STOCKS US: DOW JONES - 45479.60-1.90 NASDAQ - 22204.43-3.56
STOCKS US: S&P 500 - 6552.51-2.71
STOCKS JAPAN:  NIKKEI - 48088.80-1.01 TOPIX - 3197.59-1.85
STOCKS CHINA:  HANG SENG - 26290.32-1.73 SSEC - 3897.03-0.94
STOCKS EUR:  FTSE100 - 9427.47-0.86 CAC40 - 7918.00-1.53
STOCKS EUR:  DAX - 24241.46-1.50
10/10/2025  CBA:  USD - 382.68+0.13 GBP - 507.66-3.58
10/10/2025  CBA:  EURO - 442.8-1.65
10/10/2025  CBA:  GOLD - 49451-239 SILVER - 611.54+8.81
2019-2020 թ․թ․-ին Հայաստանը պետական պարտքից պետք է վճարի 900 միլիոնից մինչև 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար մայր գումար և տոկոսներ
24/08/2018 16:02
Կիսվել

2019-2020 թ․թ․-ին Հայաստանը պետական պարտքից պետք է վճարի 900 միլիոնից մինչև 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար մայր գումար և տոկոսներ

ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ներկայացրած տնտեսության զարգացման նոր հայեցակարգի ներդրմանն ընդառաջ, ինչպես նաև նախկին իշխանության թողած ժառանգությունը ամփոփելու և գործող իշխանության գործունեության մեկնարկային պայմանների ուսումնասիրության համար որպես «Ելման կետ» դիտարկենք ՀՀ պետական պարտքի միտումները նախորդ տասնամյակում:

2008թ-ի տարեսկզբի համեմատ Հայաստանի համախառն պետական պարտքը 10 տարվա ընթացքում աճել է գրեթե 4 անգամ: Այդ ժամանակահատվածում Հայաստանի իշխանությունները տարեկան կուտակել են միջինը գրեթե կես միլիարդ ԱՄՆ դոլար պարտք:

2008-ի տարեսկզբի դրությամբ ՀՀ համախառն պետական պարտքը կազմել է 1 մլրդ 696 մլն ԱՄՆ դոլար, իսկ արդեն 2017-ին այն հասել է 6 մլրդ 774 մլն ԱՄՆ դոլարի՝ ավելանալով գրեթե 300%-ով: Պետպարտքի նման սրընթաց աճի հետևանքով Հայաստանի պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցությունը մոտեցել է 60%-ի սահմանագծին (58.9%), որն օրենսդրությամբ թույլատրված առավելագույն շեմն է:

Հատկանշական է, որ պետական պարտքն օրենսդրությամբ սահմանված առավելագույն շեմին մոտեցել էր դեռևս 2015թ-ին, և այդ ժամանակ կառավարությունը նոր պարտք վերցնելու հնարավորություն չուներ: Սակայն պարտք վերցնելու կարիքն ավելի գերակա էր, և ժամանակի իշխանությունները որոշեցին դիմել խորամանկ քայլի. 2015թ-ի հունիսին կառավարության առաջարկով «Պետական պարտքի մասին» օրենքում կատարվեցին փոփոխություններ, որով Կենտրոնական բանկի պարտքը դուրս հանվեց պետական պարտքի ընդհանուր ծավալից: Այդ փոփոխության արդյունքում պետական պարտք սկսեց համարվել միայն կառավարության կուտակած պարտքը, ինչն այդ ժամանակվա իշխանություններին նոր պարտքեր վերցնելու հնարավորություն ստեղծեց:

2017թ-ին Հայաստանի արտաքին պետական պարտքը 2007-ի համեմատությամբ ավելացել է 4 մլրդ 046 մլն ԱՄՆ դոլարով կամ 3.8 անգամ, իսկ ներքին պարտքը՝ 1 մլրդ 031.8 մլն ԱՄՆ դոլարով կամ 5.16 անգամ:

Կառավարության արտաքին պարտքի մեծ մասը՝ 84.1%-ը, բաժին է ընկնում միջազգային կազմակերպություններին: Ամենախոշոր վարկատուներն են Զարգացման միջազգային ընկերակցությունը (27.6%), Վերակառուցման և զարգացման միջազգային բանկը (16.8%) և Ասիական զարգացման բանկը (16.2%): Օտարերկրյա պետություններին բաժին է ընկնում կառավարության արտաքին պարտքի 15.1%-ը, այդ թվում՝ Ռուսաստանի Դաշնությանը՝ 6.7%, Ճապոնիային՝ 5.9%, Գերմանիային՝ 4%։ Կենտրոնական բանկի արտաքին պարտքի մեծ մասը՝ 56.6%-ը բաժին է ընկնում Արժույթի միջազգային հիմնադրամին, շուրջ 20%-ը՝ Գերմանիային (KfW):

Ուսումնասիրելով պետական պարտքի վերջին տասնամյակի միտումները` կարող ենք ասել, որ նոր կառավարության համար պետական պարտքի արդյունավետ կառավարումն օրակարգային է: Պետական պարտքի մարման առաջին խոշոր չափաբաժինն ընկած է 2019-2020թթ-ին։ Այդ ընթացքում Հայաստանը պետք է վճարի 900 միլիոնից մինչև 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար մայր գումար և տոկոսներ։ Դա կկազմի բյուջեի մեկ երրորդից ավելին, և այդ բեռը մեծ ազդեցություն է ունենալու տնտեսության ծանրաբեռնվածության, ինչպես նաև մինչ այդ թվականը վարվող բյուջետային քաղաքականության վրա:

Հայաստանը պարտքերը վճարելուց խուսափելու դեպքում կզրկվի նոր վարկեր ստանալու հնարավորությունից, ինչն աղետալի հետևանք կարող է ունենալ տնտեսության վրա: Պետական պարտքի մարման բեռն ընկած է պետական բյուջեի վրա, հետևաբար, պարտքը պատկանում է ցանկացած ՀՀ քաղաքացու, ով այս կամ այն կերպ հարկ է վճարում պետական բյուջե: Այսօր Հայաստանի յուրաքանչյուր քաղաքացի «իր ուսերին» ունի նախորդ իշխանությունների կողմից կուտակված շուրջ 2268,5 դոլար պարտք:

Պանդուխտ Մարտիրոսյան

10/10/2025
դրամ
Դոլար (USD)
382.68
+0.13
Եվրո (EUR)
442.8
-1.65
Ռուբլի (RUR)
4.7105
+0.0161
Լարի (GEL)
141.21
+0.09
49451
-239
Արծաթ
611.54
+8.81