Տնտեսական

USD BUY - 383.00+0.00 USD SELL - 386.00+0.00
EUR BUY - 433.00+0.00 EUR SELL - 438.00-1.00
OIL:  BRENT - 63.90+0.09 WTI - 60.79+0.23
COMEX:  GOLD - 3289.40-0.10 SILVER - 33.08+0.00
COMEX:  PLATINUM - 1053.50-2.18
LME:  ALUMINIUM - 2444.00-0.99 COPPER - 9498.00-0.70
LME:  NICKEL - 15237.00+1.51 TIN - 30406.00-3.89
LME:  LEAD - 1958.00-1.24 ZINC - 2620.00-2.49
FOREX:  USD/JPY - 144.04+0.15 EUR/GBP - 1.1347-0.02
FOREX:  EUR/USD - 1.1347-0.02 GBP/USD - 1.3459-0.09
STOCKS RUS:  RTSI - 1133.52+0.52
STOCKS US: DOW JONES - 42270.07+0.13 NASDAQ - 19113.77-0.32
STOCKS US: S&P 500 - 5911.69-0.01
STOCKS JAPAN:  NIKKEI - 37965.10-1.22 TOPIX - 2801.57-0.37
STOCKS CHINA:  HANG SENG - 23289.77-1.20 SSEC - 3347.49-0.47
STOCKS EUR:  FTSE100 - 8772.38+0.64 CAC40 - 7751.89-0.36
STOCKS EUR:  DAX - 23997.48+0.27
30/05/2025  CBA:  USD - 383.94-0.21 GBP - 517.24-0.29
30/05/2025  CBA:  EURO - 434.89+1.3
30/05/2025  CBA:  GOLD - 40888+120 SILVER - 519.94+0
Լույս հիմնադրամ. Թուրքիայի տարանցիկ դերակատարությունը՝ դեպի Եվրոպա գազի մատակարարման հարցում
24/12/2022 15:17
Կիսվել

Լույս հիմնադրամ. Թուրքիայի տարանցիկ դերակատարությունը՝ դեպի Եվրոպա գազի մատակարարման հարցում

ԼՈՒՅՍ հիմնադրամը ուսումնասիրել է Թուրքիայի տարանցիկ դերակատարությունը՝ դեպի Եվրոպա գազի մատակարարման հարցում։

Այսպես՝

  • Այսօր Թուրքիան հանդիսանում է ոչ միայն Մերձկասպյան, այլև ռուսական գազի՝ դեպի Եվրոպա մատակարարումների առանցքային ուղղությունը։ Հաշվի առնելով Ուկրաինայում ընթացող ռազմական գործողությունները, ինչպես նաև հեղուկ գազի արտահանման սահմանափակ կարողությունները՝ ԵՄ-ին գազ մատակարարելու տեսանկյունից թուրքական տարանցումը ՌԴ-ի համար մնացել է միակ հուսալի ուղղությունը։
  • Թուրքիան հանդիսանում է Եվրոպայում բնական գազի ամենախոշոր սպառողներից մեկը․ 2021-ին Եվրոպայում բնական գազի տարեկան սպառման ցուցանիշով Թուրքիան զիջել է միայն 3 երկրներին՝ Գերմանիային, Մեծ Բրիտանիային և Իտալիային։
  • 2021-ին Թուրքիան բնական գազ է ներմուծել 4 հիմնական աղբյուրներից՝ Ռուսաստանից, Իրանից, Ադրբեջանից և Ալժիրից։ Ռուսաստանը ապահովել է ներմուծման շուրջ 45%-ը (26,3 մլրդ մ3), Իրանը՝ 16%-ը (9,6 մլրդ մ3), Ադրբեջանը՝ 13,6%-ը (8 մլրդ մ3), Ալժիրը՝ 10,2%-ը (6 մլրդ մ3)։ Ռուսաստանից Թուրքիա բնական գազի ներմուծումը 2021-ին 2020-ի համեմատ ավելացել է գրեթե 60%-ով, սակայն այդ ցուցանիշը մոտ է վերջին տասնամյակի միջին ցուցանիշին՝ տարեկան մոտ 25 մլրդ մ3։
  • Մերձկասպյան երկրներից և Կենտրոնական Ասիայից դեպի ԵՄ ինչպես էներգակիրների, այնպես էլ առևտրի տարանցման կենտրոն դառնալու ձգտումը լիովին համապատասխանում է Թուրքիայի գործող իշխանությունների պանթուրանական հավակնություններին և կարող է դառնալ այդ մեգանախագծի տնտեսական շարժիչը։ Թուրքիայի այս քաղաքականությունը որոշ չափով համընկնում է նաև վերջինիս անգլոսաքսոնական դաշնակիցների շահերի հետ, որոնք ձգտում են թուլացնել ԵՄ ուղիղ կախվածությունը ՌԴ-ից, իսկ ԵՄ և ՌԴ էներգետիկ կապերում Թուրքիայի բուֆերային դերակատարությունը կարող է այդ կախվածությունը ավելի կառավարելի դարձնել՝ հաշվի առնելով Թուրքիայի նկատմամբ ազդեցության բազմաթիվ լծակների առկայությունը։
  • 44-օրյա պատերազմից առաջ՝ 2018-2020թթ Թուրքիան կտրուկ կրճատեց ՌԴ-ից գազի ներմուծման մասնաբաժինը՝ ավելի քան 50%-ից հասցնելով մոտ 33%-ի, միաժամանակ ավելացրեց Ադրբեջանից ներմուծման մասնաբաժինը՝ նախկինում 12-14%-ից 2020-ին հասցնելով 24%-ի։ Սա Թուրքիային հնարավորություն տվեց, ի թիվս այլ գործոնների, նաև էներգետիկ անվտանգության տեսանկյունից նվազեցնել ՌԴ ազդեցության լծակները և ավելի ազատ վարքագիծ դրսևորել Հարավային Կովկասում։ Պատերազմից հետո տնտեսական բաղադրիչը կրկին գերակայող դարձավ, և Թուրքիան արդեն 2021-ին սկսեց ավելացնել ռուսական գազի մասնաբաժինը։
  • Այսօր արդեն Թուրքիան հնարավորություն ունի կրճատելու այս կամ այն մատակարարից ստացվող գազի մասնաբաժինը սեփական սպառման մեջ և դրա հաշվին ավելացնելու սեփական տարածքով տարանցումը դեպի ԵՄ։ Օրինակ, Տրանսադրիատիկ խողովակաշարի հզորությունների ավելացման, ինչպես նաև Հունաստանից և Ալբանիայից դեպի մյուս բալկանյան երկրներ խողովակաշարերի ցանցի ընդլայնման պարագայում, Թուրքիան կարող է նվազագույնի հասցնել ադրբեջանական գազի սպառումը և Ադրբեջանից ներմուծվող գազի առավել մեծ մասնաբաժինը ուղղել դեպի եվրոպական շուկա։
  • Թուրքիան բնական գազի տեսանկյունից Եվրոպայի էներգետիկ անվտանգության համար շատ կարևոր դեր է կատարում, իսկ վերջինիս տարածքով անցնող Հարավային գազային միջանցքը դեպի ԵՄ գազի մատակարարման աղբյուրների դիվերսիֆիկացիայի առանցքային ուղղություններից է։

«Էներգետիկ ճգնաժամը Եվրոպայում և ադրբեջանական գազի գործոնը» վերտառությամբ վերլուծություն ամբողջությամբ հասանելի է հետևյալ հղումով՝ https://bit.ly/3G6nUoJ

30/05/2025
դրամ
Դոլար (USD)
383.94
-0.21
Եվրո (EUR)
434.89
+1.3
Ռուբլի (RUR)
4.876
-0.0002
Լարի (GEL)
140.56
+0
40888
+120
Արծաթ
519.94
+0