Ֆինանսական

USD BUY - 382.00+0.00 USD SELL - 384.00+0.00
EUR BUY - 443.00-2.50 EUR SELL - 449.00+0.00
OIL:  BRENT - 61.34+0.72 WTI - 57.64+0.59
COMEX:  GOLD - 4267.90-2.51 SILVER - 50.63-5.19
COMEX:  PLATINUM - 1629.80-6.42
LME:  ALUMINIUM - 2777.50+1.07 COPPER - 10604.50+0.82
LME:  NICKEL - 15126.00-1.01 TIN - 35037.00-3.14
LME:  LEAD - 1970.00-2.50 ZINC - 2933.50-2.27
FOREX:  USD/JPY - 150.55+0.36 EUR/GBP - 1.1651-0.46
FOREX:  EUR/USD - 1.1651-0.46 GBP/USD - 1.3424-0.16
STOCKS RUS:  RTSI - 1058.51+1.90
STOCKS US: DOW JONES - 46190.61+0.52 NASDAQ - 22679.98+0.52
STOCKS US: S&P 500 - 6664.01+0.53
STOCKS JAPAN:  NIKKEI - 47582.15-1.44 TOPIX - 3170.44-1.03
STOCKS CHINA:  HANG SENG - 25247.10-2.48 SSEC - 3839.76-1.95
STOCKS EUR:  FTSE100 - 9354.57-0.86 CAC40 - 8174.20-0.18
STOCKS EUR:  DAX - 23830.99-1.82
17/10/2025  CBA:  USD - 382.59+0.11 GBP - 513.89+0.22
17/10/2025  CBA:  EURO - 447.25+1.47
17/10/2025  CBA:  GOLD - 52424+720 SILVER - 652.18+5.54
Թվային եվրոն՝ CBDC-ի ապագա, թե՞ ապարդյուն ջանք
16/12/2024 09:29
Կիսվել

Թվային եվրոն՝ CBDC-ի ապագա, թե՞ ապարդյուն ջանք

Մինչև 2025 թվականը Եվրոպական կենտրոնական բանկը կարող է որոշել գործարկել սեփական թվային եվրոն՝ առաջին անգամ թույլ տալով քաղաքացիներին ուղղակի մուտք գործել դեպի Կենտրոնական բանկի փողերը թվային տեսքով: Նախաձեռնությունը, որը սպասում է օրենսդրական հաստատմանը, նպատակ ունի արդիականացնել Եվրոպայի վճարային համակարգերը, նվազեցնել կախվածությունը օտարերկրյա պրովայդերներից և պահպանել եվրոյի գլոբալ ազդեցությունը: Ներկայումս եվրոն զբաղեցնում է երկրորդ տեղը ԱՄՆ դոլարից հետո և կազմում է համաշխարհային արժութային պահուստների մոտ 20%-ը և արտարժույթի շուկայի շրջանառության 31%-ը։

Երկու կողմերի քննադատները մնում են անհամոզված: Ոմանք ասում են, որ ԵԿԲ-ի զգուշավոր մոտեցումը քողարկում է համակարգային խնդիրները, ինչպիսիք են արմատացած բանկային իշխանությունը, իսկ մյուսները դա համարում են կառավարության միջամտություն թվային վճարումների ծաղկող շուկայում: Մինչ ԱՄՆ-ը մանրածախ CBDC-ների արգելման գործընթացում է, իսկ չինական թվային յուանը գործարքների քանակով ռեկորդներ է սահմանում, եվրոպական թվային եվրոն հայտնվել է այս երկու ծայրահեղությունների միջև: Կկարողանա՞ արդյոք այն իրականացնել բովանդակալից փոփոխություն, թե՞ ոչ:

ԵԿԲ-ի հեռանկարը CBDC-ի վերաբերյալ

ԵԿԲ-ն նախատեսում է անվտանգ, մասնավոր թվային եվրո, որը կարող է օգտագործվել ինչպես առցանց, այնպես էլ օֆլայն՝ հասանելի բանկային դրամապանակների կամ լիազորված միջնորդների միջոցով: Այսօր ոչ մի եվրոպական թվային վճարային համակարգ չի ընդգրկում արժութային ամբողջ բլոկը, որի արդյունքում Եվրոպայի մեծ մասը կախված է ոչ եվրոպական քարտային ցանցերից: ԵԿԲ-ն հույս ունի, որ թվային եվրոն կնվազեցնի այս կախվածությունը և կամրապնդի Եվրոպայի ռազմավարական ինքնավարությունը։

Բանկային հատվածի ապակայունացումից խուսափելու համար ԵԿԲ-ն նախատեսում է սահմանել պահեստավորման սահմանաչափեր և չվճարել տոկոսներ թվային եվրոյի մնացորդների համար։ Հիմնական նպատակն է ընտրություն առաջարկել և հաստատել Եվրոպայի ռազմավարական ինքնավարությունը աճող թվային տնտեսության մեջ:

Քննադատներն ասում են, որ դա չափազանց շատ է կամ շատ քիչ

Բեռնի համալսարանի պրոֆեսոր Դիրկ Նիպելտն ասում է, որ ԵԿԲ-ն կարող է ավելի համարձակ լինել: Այս ծախսերը ներառում են ավելի լայն, տնտեսության մասով խնդիրներ, որոնք բխում են բանկերից՝ որպես կենտրոնական վճարումներ մատակարարողներ: Նիպելտն ընդգծում է բանկերի չափազանց շուկայական հզորության, փխրունության և «չափազանց մեծ ձախողման համար» խնդիրները լուծելու ներուժը՝ նշելով, որ «այն պարտադրելը բանկերի բիզնես մոդելների պաշտպանության պայմանով չափազանց նեղ մոտեցում է»: Նա նաև պնդում է, որ մանրածախ CBDC-ն կարող է լուծել համակարգային խնդիրները և կենտրոնական բանկերին տալ ուղղակիորեն տոկոսադրույքներ սահմանելու հնարավորություն: Այնուամենայնիվ, պրոֆեսոր Դիրկը ընդունում է կենտրոնական բանկի հաշվեկշռի ընդլայնման քաղաքական-տնտեսական ռիսկերը:

Միևնույն ժամանակ, Կատո ինստիտուտից Նիկոլաս Էնթոնիի նման թերահավատները մանրածախ CBDC-ի իրական կարիք չեն տեսնում: Ըստ Նիկոլասի, «CBDC-ների ամենամեծ խնդիրներից մեկն այն է, որ նրանք չեն լուծում որևէ խնդիր, որն արդեն չի լուծվում շուկայում: Այնքանով, որքանով CBDC-ի համար որևէ օգուտ կա, այդ օգուտները գտնվում են պետական ​​պաշտոնյաների ձեռքում, ովքեր ձգտում են վերահսկել, թե ինչպես են մարդիկ օգտագործում իրենց փողերը»:

Inecomobile

Գլոբալ մրցավազք կրիպտոարժույթի ոլորտում գերակայության համար

ԵԿԲ-ն նավարկում է բարդ իրավիճակում, երբ G20-ի գրեթե յուրաքանչյուր երկիր ուսումնասիրում է կենտրոնական բանկի թվային արժույթը: 20 երկրներից 19-ը գտնվում են CBDC-ների ուսումնասիրման առաջադեմ փուլում, իսկ 13-ն արդեն փորձնական ծրագրեր են իրականացնում: Դրանց թվում են Բրազիլիան, Ճապոնիան, Հնդկաստանը, Ավստրալիան, Ռուսաստանը և Թուրքիան, որոնցից յուրաքանչյուրը փորձարկում է իր սեփական թվային արժույթը՝ վճարումները պարզեցնելու և տնտեսական ինքնիշխանությունը հաստատելու համար:

Չինական թվային յուանն ընդդեմ Եվրոպայի զգուշավոր մոտեցման

Չինաստանը առաջատար է CBDC մրցավազքում իր թվային յուանով, որն արդեն գերազանցել է 1 տրիլիոն դոլարի գործարքների ծավալը: Գործարկումն ընդգծում է Չինաստանի վճռականությունը՝ ստեղծելու հանրային թվային արժույթ՝ որպես իր վճարային ենթակառուցվածքի հիմնաքար, որը ցույց է տալիս պետական ​​աջակցությամբ վճարային համակարգեր կառուցելու իր հավակնությունները: Այնուամենայնիվ, քննադատները պնդում են, որ թվային յուանը կարող է նաև գործել որպես կառավարության վերահսկողությունը մեծացնելու գործիք՝ առաջացնելով բանավեճեր գաղտնիության և նորարարության մեջ պետական ​​և մասնավոր դերերի, ինչպես նաև անձնական ազատությունների միջև պատշաճ հավասարակշռության մասին:

Եվրոպայի զգուշավոր մոտեցումը նպատակ ունի հասնել ռազմավարական ինքնավարության՝ առանց մասնավոր հատվածը ճնշելու կամ անձնական գաղտնիությունը խախտելու: Թվային եվրոն դիտվում է որպես հանրային թվային արժույթով վճարումների լրացուցիչ լուծում, որը նախատեսված է գոյություն ունեցող մասնավոր վճարային համակարգերի հետ գոյակցելու համար: Այս ռազմավարությունը, իբր, ձգտում է ապահովել ֆինանսական կայունություն և նվազեցնել կախվածությունը ոչ եվրոպական վճարային ցանցերից: Այնուամենայնիվ ոմանք պնդում են, որ այն զուրկ է այն համարձակությունից, որն անհրաժեշտ է էական ազդեցություն ունենալու համար, իսկ մյուսները դա տեսնում են որպես անհարկի ներխուժում մի ոլորտ, որն ավելի լավ է թողնել մասնավոր հատվածին:

ԱՄՆ դիրքորոշումը և համաշխարհային հետևանքները

Ի տարբերություն իր գործընկերներից շատերի, Միացյալ Նահանգները որոշել է մերժել մանրածախ CBDC-ի ներդրումը` պատճառաբանելով գաղտնիության, ֆինանսական կայունության և պետական ​​և մասնավոր շուկայի դերերի համապատասխան հավասարակշռության վերաբերյալ մտահոգությունները: Որոշումը ԱՄՆ-ին դնում է հատուկ դիրքում G20-ում, որտեղ երկրների մեծ մասը ագրեսիվորեն առաջ է մղում թվային արժույթի իրենց նախաձեռնությունները: Մինչ այս դիրքորոշման կողմնակիցները պնդում են, որ այն խուսափում է կառավարության անհարկի միջամտությունից արդեն իսկ մրցունակ մասնավոր վճարումների շուկայում, քննադատները զգուշացնում են, որ նման մոտեցումը կարող է ԱՄՆ-ին հետ թողնել նորարարության և թվային արժույթի ազդեցության համաշխարհային մրցավազքում:

Ռազմավարական ինքնավարությունը և 2025 թվականի միտումները

Եվրոպայի  մոտեցումը նպատակ ունի հասնել ռազմավարական ինքնավարության՝ նվազեցնելով կախվածությունը օտարերկրյա միջնորդներից և ոչ եվրոպական վճարային համակարգերից: Այնուամենայնիվ, ԵԿԲ-ն մտադիր է կանխել բանկերի միջնորդությունը և պահպանել ֆինանսական կայունությունը, ներդնելով պահումների սահմանափակումներ և չառաջարկելով թվային եվրոյի մնացորդների տոկոսագումարներ: Քննադատները պնդում են, որ այս սահմանափակումը կարող է սահմանափակել թվային եվրոյի մրցունակությունը՝ համեմատած հաստատված մասնավոր վճարային լուծումների հետ և խոչընդոտել ֆինանսական հատվածում ավելի խորը համակարգային խնդիրներ լուծելու նրա կարողությանը:

Որպես խոշոր տնտեսությունների փորձնական CBDC-ներ, Եվրոպան պետք է որոշի մինչև 2025 թվականը՝ գործարկել թվային եվրո, թե շարունակել զարգացնել մասնավոր շուկան՝ հետևելով ԱՄՆ-ի մոտեցումներին: ԵԿԲ-ի ներկայիս ռազմավարությունը նպատակ ունի ինտեգրել հանրային թվային արժույթը առանց էական խափանումների, բայց դեռ պարզ չէ, թե արդյոք այս զգուշավոր մոտեցումը կարող է թվային եվրոյին թույլ տալ զարգանալ ագրեսիվ մասնավոր գլոբալ վճարումների նախաձեռնությունների ֆոնին:

Հաջողությունը կարող է մեծացնել Եվրոպայի ֆինանսական ինքնավարությունը և վստահություն հաստատել թվային դարաշրջանում: Սակայն ձախողումը կարող է թվային եվրոն անարդյունավետ փոխզիջում դարձնել՝ չափազանց երկչոտ՝ իմաստալից բարեփոխումներ անելու համար և չափազանց թույլ՝ համաշխարհային բեմում մրցելու համար:

Քանի որ G20-ի երկրներից շատերը առաջ են տանում իրենց CBDC նախագծերը, Եվրոպայի թվային եվրոն ստիպված կլինի նուրբ հավասարակշռություն հաստատել պետական ​​և մասնավոր հատվածների դերերի միջև: Թեև ԵԿԲ-ի խելամիտ ռազմավարությունը ձգտում է ապահովել ռազմավարական ինքնավարություն և ֆինանսական կայունություն, այն բախվում է ճնշման՝ ցույց տալու իր արդիականությունն ու մրցունակությունը: Միայն ժամանակը ցույց կտա, թե արդյոք թվային եվրոն կդառնա Եվրոպայի ֆինանսական ապագայի հաջող հիմնաքարը, թե՞ այն կդառնա երկրորդական թվային արժույթների համաշխարհային մրցավազքում:

Ֆինանսական տեխնոլոգիաների ոլորտի հրապարակումներն իրականացվում են Ինեկոբանկի աջակցությամբ։

17/10/2025
դրամ
Դոլար (USD)
382.59
+0.11
Եվրո (EUR)
447.25
+1.47
Ռուբլի (RUR)
4.7094
-0.1205
Լարի (GEL)
141.36
+0.17
52424
+720
Արծաթ
652.18
+5.54