Ֆինանսական

USD BUY - 387.50+0.00 USD SELL - 391.00+0.00
EUR BUY - 436.00+0.00 EUR SELL - 443.00+0.00
OIL:  BRENT - 59.84-2.37 WTI - 56.77-2.76
COMEX:  GOLD - 3321.10+2.27 SILVER - 32.75+2.15
COMEX:  PLATINUM - 959.40-0.77
LME:  ALUMINIUM - 2431.50+0.64 COPPER - 9365.50+1.73
LME:  NICKEL - 15480.00+1.49 TIN - 30698.00+3.05
LME:  LEAD - 1934.50-0.87 ZINC - 2607.50+1.16
FOREX:  USD/JPY - 144.07-0.59 EUR/GBP - 1.1301+0.05
FOREX:  EUR/USD - 1.1301+0.05 GBP/USD - 1.3271+0.00
STOCKS RUS:  RTSI - 1144.79+0.00
STOCKS US: DOW JONES - 41317.43+1.39 NASDAQ - 17977.73+1.51
STOCKS US: S&P 500 - 5686.67+1.47
STOCKS JAPAN:  NIKKEI - 36830.69+2.18 TOPIX - 2687.78+0.77
STOCKS CHINA:  HANG SENG - 22504.68+1.74 SSEC - 3279.03+0.00
STOCKS EUR:  FTSE100 - 8596.35+1.17 CAC40 - 7770.48+2.33
STOCKS EUR:  DAX - 23086.65+2.62
05/05/2025  CBA:  USD - 389.46+0.05 GBP - 518.41+0.81
05/05/2025  CBA:  EURO - 441.84+0.56
05/05/2025  CBA:  GOLD - 40691.00+443.00 SILVER - 405.26+3.06
Հայաստանի կապիտալի շուկան 2024-ին. աճ, նոր հնարավորություններ և գլոբալ միտումներ
20/03/2025 14:10
Կիսվել

Հայաստանի կապիտալի շուկան 2024-ին. աճ, նոր հնարավորություններ և գլոբալ միտումներ

Հայաստանի ֆոնդային բորսան և Կենտրոնական դեպոզիտարիան (AMX) ամփոփել են 2024 թվականի գործունեության արդյունքները։ Տարվա ընթացքում AMX-ը շարունակել է իր ռազմավարական ծրագրերի իրագործումը՝ նպաստելով կապիտալի շուկայի զարգացմանն ու միջազգային համագործակցության ընդլայնմանը։ Միջազգային կապերի ամրապնդումը նոր հնարավորություններ է ստեղծել շուկայի մասնակիցների համար՝ ընդլայնելով Հայաստանի կապիտալի շուկայի հասանելիությունը և խորացնելով տարածաշրջանային ինտեգրացիան։

Տարվա ընթացքում բորսայի առանձին շուկաներում գրանցվել են առևտրի ծավալների և գործարքների աճ։ 2024 թվականը առանձնացել է նոր ընկերությունների մուտքով և արժեթղթերի ցուցակման պատմական աճով, ինչը վկայում է շուկայի դինամիկ զարգացման մասին։

Հայաստանի ֆոնդային բորսա

  1. Պետական պարտատոմսերի շուկա

2024 թվականին Հայաստանի ֆոնդային բորսայում պետական պարտատոմսերի տեղաբաշխման և հետգնման աճուրդների ընդհանուր ծավալը կազմել է շուրջ 670 մլրդ ՀՀ դրամ՝ գերազանցելով նախորդ տարվա ցուցանիշը 7․8%-ով: Բորսայում առաջին անգամ տեղի է ունեցել նաև փոխանակման աճուրդ 5 մլրդ ՀՀ դրամ ծավալով։

Պետական պարտատոմսերի երկրորդային շուկան ցուցաբերել է զգալի ակտիվություն․ առևտրի ծավալը նախորդ տարվա համեմատ աճել է 77.3%-ով՝ հասնելով ավելի քան 160 մլրդ ՀՀ դրամի։ Ընդհանուր առմամբ, բորսայում իրականացվել է 755 գործարք՝ շրջանառության մեջ գտնվող 35 պետական պարտատոմսերով։

  1. Կորպորատիվ արժեթղթերի շուկա

Կորպորատիվ արժեթղթերի շուկայում  նույնպես նկատվել է ակտիվություն։ Տարվա ընթացքում ցուցակվել և առևտրին են թույլատրվել 84 արժեթղթեր, որի շնորհիվ 2023-ի համեմատ նոր ցուցակումների ծավալը 124%-ով աճել է։ Սա բորսայի պատմության մեջ բացառիկ աճ էր։ Արդյունքում՝ 2024 թվականի վերջի դրությամբ Հայաստանի ֆոնդային բորսայում շրջանառվում էին 153 կորպորատիվ պարտատոմս և 13 բաժնետոմս։

Դիտարկվող ժամանակաշրջանում մոտ 59%-ով աճել է կորպորատիվ պարտատոմսերի առևտրի ծավալը, իսկ կատարված գործարքների քանակը ավելի քան 60%-ով։ Բաժնետոմսերի շուկայի կապիտալիզացիան աճել է մոտ 36%-ով։

  1. ՌԵՊՈ գործարքներ

2024 թվականին իրականացվել է 71 մլրդ ՀՀ դրամ ծավալով ՌԵՊՈ գործարք, որը գերազանցում է նախորդ տարվա ցուցանիշը 162%-ով։ Գործարքների ընդհանուր քանակը կազմել է 583։

  1. Արտարժույթի շուկա

2024 թվականը նշանավորվեց արտարժույթի հարթակի գործարկմամբ։ Գործարկումից ի վեր հարթակում կատարվել է 41 գործարք՝ ավելի քան 5․7 մլրդ ՀՀ դրամի ծավալով։

Հայաստանի կենտրոնական դեպոզիտարիա

2024 թվականի վերջին Հայաստանի կենտրոնական դեպոզիտարիայում հաշվառված էր ավելի քան 143,000 արժեթղթերի հաշիվ, որոնց անվանական արժեքը կազմել է շուրջ 6.6 տրլն ՀՀ դրամ, գերազանցելով նախորդ տարվա ցուցանիշը 11%-ով։ Արժեթղթերի հաշիվներից 33%-ը կազմել են ակտիվ արժեթղթերի հաշիվները, իսկ 6%-ը՝ 2024 թվականի ընթացքում բացված նոր հաշիվները։

Տարվա ընթացքում գրանցվել է 850 նոր ԱՄՏԾ (ISIN) արժեթուղթ, որի արդյունքում դրանց ընդհանուր թիվը հասել է 3,445-ի։ Դրանցից 90.9%-ը բաժնետոմսեր են, իսկ 5.6%-ը՝ պարտատոմսեր։

Հայաստանի կենտրոնական դեպոզիտարիան, հանդիսանալով պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդերի մասնակիցների ռեեստրի վարող և կենսաթոշակային ֆոնդերի ակտիվների պահառու, ամփոփել է կարևոր ցուցանիշներ։ 2024 թվականի վերջին օրվա դրությամբ կենսաթոշակային միջոցներով  հաշիվների քանակը կազմել է 899,088, իսկ կենսաթոշակային ֆոնդերի զուտ ակտիվների արժեքը աճել է 34․4%-ով՝ կազմելով 1,073,872,544,865 ՀՀ դրամ։

Ամբողջական բորսայական տվյալները հասանելի են բորսայի և դեպոզիտարիայի տարեկան տեղեկագրերում։

2024 թվականին AMX-ը նշանակալի քայլեր է ձեռնարկել իր գործառույթների թվայնացման ուղղությամբ։ Հայաստանի ֆոնդային բորսան գործարկել է gp.minfin․am համակարգի թարմացված տարբերակը, որը հնարավորություն է տալիս Հայաստանի քաղաքացիներին և օտարերկրյա ներդրողներին առավել պարզ և անվտանգ գնել և վաճառել ՀՀ պետական պարտատոմսեր:

Կենտրոնական դեպոզիտարիան, իր հերթին, Հայաստանի նոտարական պալատի հետ համատեղ գործարկել է նոր էլեկտրոնային համակարգ, որի նպատակն է պարզեցնել և արագացնել ժառանգատուին պատկանող արժեթղթերի և կենսաթոշակային ֆոնդերի փայերի վերաբերյալ տեղեկատվության ստացումը, ինչպես նաև ժառանգության իրավունքի վկայագրում առկա տվյալների փոխանակումը։

2024 թվականը կարևոր տարի էր միջազգային համագործակցության ամրապնդման առումով։ Այս ընթացքում AMX-ը ստորագրեց փոխըմբռնման հուշագիր Աբու Դաբիի ֆոնդային բորսայի հետ, որին հաջորդեց Աբու Դաբիում կողմերի միջև համագործակցության պայմանագրի ստորագրումը։ Այս համագործակցության շրջանակում նախատեսվում է 2025-ին AMXTrader համակարգի ամբողջովին ինտեգրումը Թաբադուլ բորսայական թվային հաբին։ Այն  նոր հնարավորություններ կստեղծի ոչ միայն Հայաստանի ներդրողների համար, այլև կխթանի օտարերկրյա ներդրումների հոսքը դեպի Հայաստան։

Հայաստանի ֆոնդային բորսան և Կենտրոնական դեպոզիտարիան 2025-2026 թվականներին նախատեսում են մի շարք բարեփոխումներ։ Առանձնակի ուշադրություն կդարձվի առևտրային և դեպոզիտար ծառայությունների զարգացմանը, ինչպես նաև միջազգային համագործակցությունների ընդլայնմանը։ Շարունակվում են տեխնոլոգիական արդիականացման գործընթացները, այդ թվում՝ CDA Online հավելվածի երրորդ փուլի ներդրումը։

AMX-ի կարևոր առաջնահերթություններից մեկը ֆինանսական կրթության խթանումն է, որի շրջանակում նախատեսվում է ստեղծել AMX ակադեմիան։ Հայաստանի ֆոնդային բորսան և Կենտրոնական դեպոզիտարիան շարունակում են աշխատել շուկայի կայուն զարգացման, ներդրողների համար նոր հնարավորությունների ստեղծման և Հայաստանի ֆինանսական համակարգի մրցունակության բարձրացման ուղղությամբ։

AMX-ը Հայաստանում գործող միակ ֆոնդային բորսան է, որը հանդիսանում է նաև Հայաստանի կենտրոնական դեպոզիտարիայի միակ բաժնետերը: AMX խմբի առաքելությունն է նպաստել Հայաստանում բարենպաստ ներդրումային միջավայրի ձևավորմանը՝ առաջարկելով արդյունավետ լուծումներ ու ծառայություններ, այդ թվում՝ արժեթղթերի առևտրի, քլիրինգի, վերջնահաշվարկի և կենսաթոշակային համակարգի ակտիվների պահառության և ռեեստրավարման ոլորտում:

05/05/2025
դրամ
Դոլար (USD)
389.46
+0.05
Եվրո (EUR)
441.84
+0.56
Ռուբլի (RUR)
4.80
+0.09
Լարի (GEL)
141.88
+0.10
40691.00
+443.00
Արծաթ
405.26
+3.06