2025-ից Մոլդովան որպես հիմնական արժույթ կընդունի եվրոն
2025-ի հունվարի 2-ից Մոլդովայի Ազգային բանկը կփոխի իր հիմնական արժույթը՝ ԱՄՆ դոլարի փոխարեն ընդունելով եվրոն: Ինչպե՞ս դա կարող է ազդել փոխարժեքի վրա:
Անցումը եվրոյի՝ որպես հիմնական արժույթի, ընդգծում է Մոլդովայի ցանկությունն՝ ամրապնդել կապերը ԵՄ-ի հետ: Այս քայլի տնտեսական օգուտները կազդեն ինչպես քաղաքացիների, այնպես էլ բիզնեսի վրա:
Դոլարը դեռ կմնա շրջանառության մեջ: Ազգային բանկը վստահեցրել է, որ դոլարով գործարքներ կատարման փոփոխություն չի լինի:
Մինչ այժմ ԱՄՆ դոլարը Մոլդովայի Ազգային բանկի հիմնական արժույթն է, և բոլոր փոխարժեքները հաշվարկվում էին դրա հիման վրա: Նոր տարվանից հիմնական հենանիշը լինելու է եվրո/մոլդովական լեյ (EUR/MDL) զույգը: Սա նշանակում է, որ լեյ-դոլար փոխարժեքը որոշվելու է եվրո-դոլար փոխարժեքի միջոցով:
Այս անցումը բացատրվում է Մոլդովայի առևտրատնտեսական առաջնահերթությունների փոփոխությամբ: Երկրի գլխավոր գանձապետարանից նշում են, որ Մոլդովայում դրամական փոխանցումների 70%-ը և արտաքին առևտրային գործարքների 60%-ը կատարվում են եվրոյով:
Բացի այդ, եվրոն դարձել է ամենահայտնի արտարժույթը տեղական շուկայում, և անցումը արտացոլում է Մոլդովայի ինտեգրումը եվրոպական ֆինանսական տիրույթին:
«Եվրոն վաղուց գերիշխում է Մոլդովայում։ Մարդիկ եվրոյով են մտածում. Օրինակ, բնակարանների և մեքենաների գները հաճախ նշվում են եվրոյով, այլ ոչ թե լեյով: Նախկինում գազի ներկրումը կապված էր դոլարի հետ, սակայն 2022 թվականից հետո իրավիճակը փոխվել է», – նկատում է IDIS Viitorul-ի փորձագետ Վեասսլավ Իոնիտան:
Ազգային բանկը փոխարժեքը որոշում է ոչ թե կամայականորեն, այլ բանկերի միջև գործարքների հիման վրա: Ալգորիթմը հետևյալն է՝ նախ հաշվի են առնվում միջբանկային շուկայում առևտրային բանկերի գործարքները, երկրորդ՝ հաշվարկվում է միջին տոկոսադրույքը:
Սա նշանակում է, որ բանկերում արժույթի վաճառքի կամ գնման իրական փոխարժեքը կախված է առաջարկից և պահանջարկից: Կանխիկ գործարքները, նույնիսկ խոշորները, չեն ազդում փոխարժեքի վրա:
Փորձագետ Վեասսլավ Իոնիտան ընդգծում է, որ եվրոյին անցումը տեխնիկական գործընթաց է, որը չի ազդի լեյի ներկայիս փոխարժեքի վրա:
Ազգային բանկն ակնկալում է, որ նորամուծությունը կկայունացնի եվրոյի փոխարժեքը լեյի նկատմամբ, կնվազեցնի արժույթի տատանումների ռիսկը և բարենպաստ ազդեցություն կունենա եվրոյով ավանդներ կամ վարկեր ունեցողների վրա: