Կրիպտո

USD BUY - 382.00+0.00 USD SELL - 384.50+0.00
EUR BUY - 446.00+0.00 EUR SELL - 452.00+2.00
OIL:  BRENT - 66.99+1.70 WTI - 62.60+1.20
COMEX:  GOLD - 3680.70-0.30 SILVER - 42.68+0.05
COMEX:  PLATINUM - 1402.70+0.15
LME:  ALUMINIUM - 2689.50+0.60 COPPER - 10067.50+0.16
LME:  NICKEL - 15391.00+1.59 TIN - 34975.00+0.80
LME:  LEAD - 2017.50+1.05 ZINC - 2957.00+1.97
FOREX:  USD/JPY - 147.66+0.09 EUR/GBP - 1.1733+0.11
FOREX:  EUR/USD - 1.1733+0.11 GBP/USD - 1.3556+0.03
STOCKS RUS:  RTSI - 1060.18-0.86
STOCKS US: DOW JONES - 45834.22-0.59 NASDAQ - 22141.10+0.44
STOCKS US: S&P 500 - 6584.29-0.05
STOCKS JAPAN:  NIKKEI - 44768.12+0.89 TOPIX - 3160.49+0.40
STOCKS CHINA:  HANG SENG - 26388.16+1.16 SSEC - 3870.60-0.12
STOCKS EUR:  FTSE100 - 9283.29-0.15 CAC40 - 7825.24+0.02
STOCKS EUR:  DAX - 23698.15-0.02
12/09/2025  CBA:  USD - 383.47+0.72 GBP - 519.91+2.59
12/09/2025  CBA:  EURO - 449.96+2.75
12/09/2025  CBA:  GOLD - 44748-177 SILVER - 506.41-0.65
Ինչպես են կրիպտոարժույթի մասին թյուր կարծիքներն ազդում են մեր որոշումների վրա
22/11/2024 17:25
Կիսվել

Ինչպես են կրիպտոարժույթի մասին թյուր կարծիքներն ազդում են մեր որոշումների վրա

Կրիպտոարժույթի հանրային ընկալման մեջ բազմաթիվ սխալ պատկերացումներ կան: Այս առասպելները ձևավորվում և աջակցվում են թյուրըմբռնմամբ, ինչպիսիք են հոտի (մեծամասնության), խարսխի, հասանելիության և թվացյալ ճշմարտության էֆեկտները: Ի սկզբանե այս մեխանիզմներն օգնում էին մեր նախնիներին արագ որոշումներ կայացնել անորոշության պայմաններում, սակայն ժամանակակից աշխարհում դրանք կարող են չար կատակ դառնալ, հատկապես ֆինանսական ոլորտում։ Binance-ի փորձագետները բացատրել են, թե ինչպես են նման թյուրըմբռնումները ազդում կրիպտոարժույթների ճիշտ ընկալման վրա։

Հոտի (մեծամասնության) էֆեկտը, երբ հանրության կարծիքը գերակայում է քննադատական մտածողությանը։ Այս էֆեկտը մարդու հակվածությունն է հետևել ընդհանուր միտումներին և քննադատորեն չմոտենալ տեղի ունեցող երևույթներին, անկախ այն բանից, դրանք համապատասխանում են իրենց անձնական կարիքներին և նպատակներին, թե` ոչ: Այս էֆեկտն օգնեց մեր նախամարդուն գոյատևել՝ կենտրոնանալով խմբային վարքագծի վրա: Սակայն ժամանակակից աշխարհում, հատկապես ներդրումների ոլորտում, հոտի (մեծամասնության) էֆեկտը կարող է հանգեցնել սխալ որոշումների կայացման:

Կրիպտոարժույթների ոլորտում հոտի էֆեկտը հստակ դրսևորվում է, այն ժամանակ երբ ներդրողները մասսայական ձեռք են բերում կրիպտոակտիվներ դրանց կտրուկ աճի պահին, և ընդհակառակը, խուճապահար վաճառում, երբ փոխարժեքը նվազում է: Այդպես օրինակ` 2018 թվականին Bitcoin-ի փոխարժեքի 20,000 դոլարից մինչև 3,000 դոլար անկման ժամանակ շատ ներդրողներ կորցրին հավատը կրիպտոարժույթի նկատմամբ և շտապեցին վաճառել իրենց ակտիվները՝ լիակատար սնանկացումից խուսափելու համար: Նման որոշումը պայմանավորված էր ոչ այնքան օբյեկտիվ փաստերով, որքան խմբային վարքագծի դրսևորմամբ։ Սակայն, ինչպես ցույց տվեց ժամանակը, բիթքոյնը ոչ միայն վերականգնվեց, այլև բազմակի գերազանցեց նախկին ռեկորդները:

Հնարավոր է նաև հակառակ իրավիճակը, երբ ներդրողները հանրային միտումներին հետևելով ձեռք են բերում ակտիվներ, առանց ուսումնասիրելու դրանց հիմնարար բնութագրիչ հատկությունները։ Նոր թոքենների աստղաբաշխական գնաճն առաջացնում է «իր շանսը բաց թողնելու» վախի զգացողություն (FOMO), որն էլ իր հերթին ստիպում է անփորձ ներդրողներին չմտածված գնումներ կատարել: Իսկ, երբ այդ իրարանցումը թուլանում է` զգալի կորուստներ կրել: Նման իրավիճակներից խուսափելու համար կարևոր է զարգացնել քննադատական ​​մտածողություն և նախքան ներդրումային որոշումներ կայացնելն իրականացնել համակողմանի անկախ հետազոտություններ:

Խարսխի էֆեկտը, երբ առաջին տպավորությունը երկարաժամկետ համոզմունքներ է ձևավորում։ Այս էֆեկտը տեղի է ունենում այն դեպքում, երբ մարդը չափից դուրս ապավինում է թեմայի վերաբերյալ ստացած առաջին գիտելիքներին և հետագա դատողությունները կառուցում է դրա հիման վրա: Կրիպտոյի աշխարհում այն հաճախ հանգեցնում է սխալ կարծիքին, որ բիթքոյնը չափազանց անկայուն է հուսալի ներդրում համարվելու համար: Իրականում, սկզբնական շրջանում կրիպտոարժույթը բավականին անկայուն էր, քան ավանդական ակտիվները, և այս տպավորությունը արմատացել է շատ մարդկանց մտքերում: Սակայն ժամանակները փոխվել են. բիթքոյնի անկայունությունը զգալիորեն նվազել է, և 2023-ի վերջին նրա անկայունության ինդեքսը S&P 500-ի 92 բաժնետոմսից ավելի ցածր էր: Չնայած այս փոփոխություններին, բիթքոյնի սկզբնական անկայունության մասին համոզմունքները դեռևս ազդում են կրիպտոարժույթների՝ որպես ռիսկային ակտիվների, ընկալման վրա: Սա ցույց է տալիս, թե որքան դժվար է փոխել խարսխման ձևավորված համոզմունքները, նույնիսկ եթե իրականությունն այլ բան է ապացուցում։

Հասանելիության և թվացյալ ճշմարտության էֆեկտը, երբ կրկնվող տեղեկատվությունն ամրապնդում է առասպելական պատկերացումները։ Այս էֆեկտը դրսևորվում է, երբ մարդն իր որոշումների հիմքում դնում է առավել մատչելի տեղեկատվությունը՝ հաճախ առանց ստուգելու դրանց ճշմարտացիությունը: Կրիպտոարժույթների աշխարհում դրամատիկ լուրերը շուկայի վթարների կամ խարդախությունների մասին հաճախ ուժեղ ազդեցություն են ունենում ընկալումների վրա: Այս իրադարձություններն ավելի շատ ուշադրություն են գրավում, քան դրական փոփոխությունները՝ ստեղծելով կրիպտոարժույթի էկոհամակարգի աղավաղված պատկերը։ Կրիպտոարժույթի ընկալման վրա հաճախ մեծ ազդեցություն են ունենում խարդախությունների և կրիպտոշուկայի փլուզման մասին լուրերը։ Օրինակ, կրիպտոարժույթային խարդախությունների մասին մեդիայում տեղ գտած բազմաթիվ գլխագրեր տպավորություն են ստեղծում, որ ամբողջ կրիպտոինդուստրյան խիստ վտանգավոր է: Սակայն, իրականությունն այն է, որ 2023 թվականի ողջ ընթացքում ապօրինի գործունեությունը կազմել է ամբողջ կրիպտոգործարքների ընդամենը 0.24%: Ինչը զգալիորեն ցածր է ավանդական ֆինանսական համակարգերում փողերի լվացման մակարդակից:

Թվացյալ ճշմարտության էֆեկտը ամրապնդում է այս միտումը, որ հաճախակի կրկնվող կեղծ տեղեկատվությունը ստիպում է մարդկանց հավատալ դրան: Օրինակ, այն համոզմունքը, որ կրիպտոարժույթները իրական կիրառություն չունեն, արմատավորվել է հանրային գիտակցության մեջ հենց ԶԼՄ-ների կողմից դրա շուրջն անընդհատ հյուսվող բացասական պատմությունների շնորհիվ: Այնուամենայնիվ, այսօր կրիպտոարժույթն ունի իրական կիրառություն, հատկապես զարգացող երկրներում, որտեղ այն օգտագործվում է միջազգային դրամական փոխանցումների համար: Եվ ի տարբերություն ավանդական փոխանցումների, որոնք ծանրաբեռնված են բարձր վճարներով, կրիպտոարժույթով գործարքները կատարվում են առանց միջնորդների և զգալիորեն ավելի էժան` դարձնում է այն ֆինանսական ներգրավվածության բարելավման կարևոր գործիք:

ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

Հասարակության կողմից այնպիսի թյուրըմբռնումները, ինչպիսիք են հոտի (մեծամասնության), խարսխի, հասանելիության և թվացյալ ճշմարտության էֆեկտներն, առանցքային դեր են խաղում կրիպտոարժույթների մասին մեր համոզմունքների ձևավորման գործում: Նման կերպ դժվարացնելով ոչ միայն այս բարդ ֆինանսական գործիքները հասկանալու գործընթացն այլև նպաստում են կեղծ տեղեկատության տարածմանը` խոչընդոտելով թվային տնտեսության զարգացումը։

Առավել հիմնավորված որոշումների կայացման համար անհրաժեշտ է հաշվի առնել այս թյուրըմբռնումների ազդեցությունը, հավաքագրել հուսալի տեղեկատվություն և զարգացնել քննադատական մտածողություն։ Կրիպտոաշխարհում, ինչպես ցանկացած այլ ոլորտում, կարևոր է տեխնոլոգիաների իրական արժեքի ավելի խորը բացահայտումը, այլ ոչ թե գործել մակերեսային գիտելիքներով կամ առաջին տպավորությամբ։

12/09/2025
դրամ
Դոլար (USD)
383.47
+0.72
Եվրո (EUR)
449.96
+2.75
Ռուբլի (RUR)
4.5602
+0.0594
Լարի (GEL)
142.03
+0.06
44748
-177
Արծաթ
506.41
-0.65