ՆՈՐ ԲԱՑԱՌԻԿ ՀՆԱՐԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՅ ԳՈՐԾԱՐԱՐԱՐՆԵՐԻՆ ՃԳՆԱԺԱՄԻ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐՈՒՄ` «GSP+» ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՇՆՈՐՀԻՎ
Այս տարվա հունվարի 1-ից Հայաստանն օգտվում է Եվրամիության Արտոնությունների ընդհանրացված համալրված «GSP+» համակարգից: 2008-ի դեկտեմբերի 9-ին Եվրոպական հանձնաժողովը հաստատել է այն երկրների ցանկը, որոնք հնարավորություն են ստանում օգտվելու կայուն զարգացման եւ արդյունավետ կառավարման համար ԵՄ-ի նման առեւտրային ռեժիմից մինչեւ 2011թ. ավարտը: «GSP+» համակարգից օգտվող երկրներն են` Հայաստանը, Վրաստանը, Ադրբեջանը, Բոլիվիան, Կոլումբիան, Կոստա Ռիկան, Էկվադորը, Էլ Սալվադորը, Գվատեմալան, Հոնդուրասը, Մոնղոլիան, Նիկարագուան, Պարագվայը, Պերուն, Շրի Լանկան եւ Վենեսուելան:
ԵՄ կողմից «GSP+» համակարգից օգտվելու նախապայման է հանդիսացել այն, թե որքանով են արդյունավետ կիրարկվում ՄԱԿ-ի եւ Աշխատանքի միջազգային կազմակերպության կողմից ընդունված, ինչպես նաեւ 27 միջազգային կոնվենցիաները, որոնք վերաբերում են մարդու իրավունքներին, աշխատանքային հիմնական չափանիշներին, շրջակա միջավայրին եւ կառավարման սկզբունքներին:
Արտոնությունների ընդհանրացված համալրված համակարգը հնարավորություն է տալիս համակարգից օգտվող երկրներին շուրջ 6400 ապրանքատեսակներ ԵՄ շուկա արտահանել զրոյական կամ զգալիորեն նվազեցված մաքսատուրքերով: Մասնավորապես, նախատեսվում է մաքսատուրքերի կրճատում ծխախոտի համար մինչեւ 52%-ով, զանազան բնական հյութերի համար` 30%-ով, մրգերի համար` 20%-ով, բանջարեղենի համար` 14%-ով, ձկնամթերքի համար` 20%-ով, մեղրի համար` 17%-ով:
Այսօր Երեւանում մեկնարկած աշխատաժողովին ներկայացվեց այդ համակարգը, դրա առավելություններն ու կիրառման ընթացակարգերը եւ այլն: Աշխատաժողովը նախագահող ՀՀ էկոնոմիկայի փոխնախարար Վահե Դանիելյանն իր խոսքում նշեց, որ այս համակարգը Հայաստանի համար մրցակցային առավելություն է ենթադրում այլ երկրների նկատմամբ, որոնք ձգտում են իրենց ապրանքներն իրացնել եվրոպական երկրներում: Ըստ նրա` այս սեմինարի անցկացմամբ նպատակ է դրվել եւս մեկ անգամ Հայաստանի բիզնես հանրությանը ներկայացնել այն հնարավորությունները, որոնք ընձեռվում են նրանց այս համակարգի միջոցով, ինչը կարեւոր է հատկապես ճգնաժամի պայմաններում:
Ի դեպ, 2007-ին «GSP+» համակարգի շրջանակներում կատարված առեւտրի ծավալը կազմել է 4.7մլրդ եվրո: Այս ընթացքում համակարգից օգտվող երկրների արտահանողները 357 մլն եվրոյի չափով պակաս մաքսատուրք են վճարել, քան կվճարեին «Արտոնությունների ընդհանրացված համակարգից» (GSP) օգտվելու դեպքում: