Տնտեսական

USD BUY - 382.00+0.00 USD SELL - 384.00+0.00
EUR BUY - 443.00-2.50 EUR SELL - 449.00+0.00
OIL:  BRENT - 61.34+0.72 WTI - 57.64+0.59
COMEX:  GOLD - 4267.90-2.51 SILVER - 50.63-5.19
COMEX:  PLATINUM - 1629.80-6.42
LME:  ALUMINIUM - 2777.50+1.07 COPPER - 10604.50+0.82
LME:  NICKEL - 15126.00-1.01 TIN - 35037.00-3.14
LME:  LEAD - 1970.00-2.50 ZINC - 2933.50-2.27
FOREX:  USD/JPY - 150.55+0.36 EUR/GBP - 1.1651-0.46
FOREX:  EUR/USD - 1.1651-0.46 GBP/USD - 1.3424-0.16
STOCKS RUS:  RTSI - 1058.51+1.90
STOCKS US: DOW JONES - 46190.61+0.52 NASDAQ - 22679.98+0.52
STOCKS US: S&P 500 - 6664.01+0.53
STOCKS JAPAN:  NIKKEI - 47582.15-1.44 TOPIX - 3170.44-1.03
STOCKS CHINA:  HANG SENG - 25247.10-2.48 SSEC - 3839.76-1.95
STOCKS EUR:  FTSE100 - 9354.57-0.86 CAC40 - 8174.20-0.18
STOCKS EUR:  DAX - 23830.99-1.82
17/10/2025  CBA:  USD - 382.59+0.11 GBP - 513.89+0.22
17/10/2025  CBA:  EURO - 447.25+1.47
17/10/2025  CBA:  GOLD - 52424+720 SILVER - 652.18+5.54
Հրանտ Բագրատյան. «Արմագեդոն 2»՝ 2018-2022թթ տնտեսական աճը քանակապես ավել չէ նախորդ հնգամյակներից
11/03/2023 22:42
Կիսվել

Հրանտ Բագրատյան. «Արմագեդոն 2»՝ 2018-2022թթ տնտեսական աճը քանակապես ավել չէ նախորդ հնգամյակներից

ՀՀ նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանը հրապարակել է «Արմագեդոն» շարքի երկրորդ գրառումը։ Բագրատյանը Արմագեդոն շարքի շրջանակներում վերլուծում է վերջին հնգամյակում (2018-2022թթ) ՀՀ սոցիալ-տնտեսական զարգացումները։

Արմագեդոն. 2-րդ հրապարակում

Եվ այսպես 2018-2022թթ տնտեսական աճը քանակապես ավել չէ նախորդ հնգամյակների (2003-2007; 2008-2012; 2013-2017) տնտեսական աճից (1-ին հնգամյակին էականորեն զիջում է, երկրորդին էականորեն գերազանցում, իսկ երրորդին՝ գրեթե հավասար է)։ Որակապես, ՀՆԱ արտադրության կառուցվածքի իմաստով, այն զիջում է բոլոր երեքին. մերօրյա ՀՆԱ կառուցվածքում շեշտակիորեն ավելացել է հանքարդյունաբերության ու խաղերի տեսակարար կշիռը։ Հիմա նայենք տնտեսական աճի գնին. ի՞նչ է ռեսուրսներ է ծախսել հասարակությունը ՀՆԱ այդ 26.5% աճը ստանալու համար։

Ամենաընդհանուր ձևով այս կամ այն կառավարություն գործունեության արդյունավետությունը որոշելու հիմնական մեթոդը ձեռք բերված տնտեսական աճի և այդ աճն ապահոված ռեսուրսների հարաբերությունն է։ Կարելի է վերցնել հանքահումքային, մարդկային տեխնոլոգիական ռեսուրսները։ Ամենահարմարը, կարծում եմ, ֆինանսական ռեսուրսներն են։ Այդ կապակցությամբ վերցրել եմ բոլոր 4 հնգամյակներում ՀՆԱ հավելաճի և այդ հավելաճն ապահոված ֆինանսական ռեսուրսների հարաբերակցությունը։ Այսպես, օրինակ, 2018-2022թթ ՀՆԱ հավելաճը կազմում է 2298 մլրդ դրամ (2022-ի 8497 մլրդ դրամի ՀՆԱ-ից հանում ենք 2017-ի 5569 մլրդ-ը)։ ՀՆԱ այդ 2298 մլրդ դրամի հավելաճը ձեռք բերելու համար լրացուցիչ 2018-2022թթ ծախսվել 3980 մլրդ դրամի բյուջե (2013-2017թթ և 2018-2022թթ գումարային ծախսային բյուջեների տարբերությունը, համապատասխանաբար 5236 և 9216 մլրդ դրամ), 3702 մլրդ դրամ տրանսֆերտ (2013-2017թթ ունեցել ենք 2252 մլրդ դրամի տրանսֆերտ, իսկ 2018-2022թթ.՝ 5954 մլրդ դրամի տրանսֆերտ), 4026 մլրդ դրամի վարկային ռեսուրս (առևտրային բանկերի ընդհանուր գումարային ակտիվների տարբերությունը համապատասխանաբար 2022 և 2017թթ դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ) և 1526 մլրդ դրամի պարտքով վերցրած միջոցներ (պետական պարտքի մակարդակների տարբերությունը՝ 4186 մլրդ դրամ 2022-ին և 2660 մլրդ դրամ 2017-ին)։ Այսպիսով, ստացվում է, որ 2018-2022թթ ՀՆԱ 2298 մլրդ դրամ հավելաճի համար ծախսվել է 13234 մլրդ դրամի ֆինանսական ռեսուրս։ Սա նշանակում է, որ ՀՆԱ 1 դրամի հավելաճի համար ծախսվել է 5.8 դրամի ֆինանսական ռեսուրս։ Կատարենք այս նույն հաշվարկները 1-ին (2003-2007), 2-րդ (2008-2012) և 3-րդ (2013-2017) հնգամյակների համար։

2003-2007թթ ՀՆԱ հավելաճը կազմել է 1787 մլրդ դրամ։ Այս հավելաճը ֆինանսավորելու համար ծախսվել է 995 մլրդ դրամի բյուջե (2003-2007թթ և 1998-2002թթ գումարային ծախսային բյուջեների տարբերությունը, համապատասխանաբար 2180 և 1185 մլրդ դրամ), 723 մլրդ դրամ տրանսֆերտ (1998-2002թթ ունեցել ենք 533 մլրդ դրամի տրանսֆերտ, իսկ 2003-2007թթ.՝ 1256 մլրդ դրամի տրանսֆերտ), 560 մլրդ դրամի վարկային ռեսուրս (առևտրային բանկերի ընդհանուր գումարային ակտիվների տարբերությունը համապատասխանաբար 2007 և 2002թթ դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ) և -116 մլրդ դրամի պարտքով վերցրած միջոցներ (պետական պարտքի մակարդակների տարբերությունը՝ 483 մլրդ դրամ 2007-ին և 599 մլրդ դրամ 2002-ին. առաջին հնգամյակում տնտեսությունն աճել է, իսկ պետական պարտքը նվազել)։ Այսպիսով, ստացվում է, որ 2003-2007թթ ՀՆԱ 1787 մլրդ դրամ հավելաճի համար ծախսվել է 2162 մլրդ դրամի ֆինանսական ռեսուրս։ Սա նշանակում է, որ ՀՆԱ 1 դրամի հավելաճի համար ծախսվել է 1.2 դրամի ֆինանսական ռեսուրս։ Ա յս հնգամյակում տնտեսական աճի արդյունավետությունը 5 անգամ ավել է եղել, քան 2018-2022թթ։

Հիմա քննենք երկրորդ հնգամյակում (2008-2012թթ) տնտեսական աճի արդյունավետությունը։ 2008-2012թթ ՀՆԱ հավելաճը կազմել է 849 մլրդ դրամ։ Այս հավելաճը ֆինանսավորելու համար ծախսվել է 2505 մլրդ դրամի բյուջե (2008-2012թթ և 2003-2007թթ գումարային ծախսային բյուջեների տարբերությունը, համապատասխանաբար 4685 և 2180 մլրդ դրամ), 497 մլրդ դրամ տրանսֆերտ (2003-2007թթ ունեցել ենք 1256 մլրդ դրամի տրանսֆերտ, իսկ 2008-2012թթ.՝ 1753 մլրդ դրամի տրանսֆերտ), 1420 մլրդ դրամի վարկային ռեսուրս (առևտրային բանկերի ընդհանուր գումարային ակտիվների տարբերությունը համապատասխանաբար 2012 և 2008թթ դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ) և 1026 մլրդ դրամի պարտքով վերցրած միջոցներ (պետական պարտքի մակարդակների տարբերությունը՝ 1509 մլրդ դրամ 2012-ին և 483 մլրդ դրամ 2007-ին)։ Այսպիսով, ստացվում է, որ 2008-2012թթ ՀՆԱ 849 մլրդ դրամ հավելաճի համար ծախսվել է 5448 մլրդ դրամի ֆինանսական ռեսուրս։ Սա նշանակում է, որ ՀՆԱ 1 դրամի հավելաճի համար ծախսվել է 6.4 դրամի ֆինանսական ռեսուրս։ Ա յս հնգամյակում տնտեսական աճի արդյունավետությունը 10% ավելի վատ է եղել, քան 2018-2022թթ։

2013-2017թթ ՀՆԱ հավելաճը կազմել է 1571 մլրդ դրամ։ Այս հավելաճը ֆինանսավորելու համար ծախսվել է 551 մլրդ դրամի բյուջե (2013-2017թթ և 2007-2012 գումարային ծախսային բյուջեների տարբերությունը, համապատասխանաբար 5236 և 4685 մլրդ դրամ), 499 մլրդ դրամ տրանսֆերտ (2008-2012թթ ունեցել ենք 1753 մլրդ դրամի տրանսֆերտ, իսկ 2013-2017թթ.՝ 2252 մլրդ դրամի տրանսֆերտ), 1894 մլրդ դրամի վարկային ռեսուրս (առևտրային բանկերի ընդհանուր գումարային ակտիվների տարբերությունը համապատասխանաբար 2017 և 2012թթ դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ) և 1151 մլրդ դրամի պարտքով վերցրած միջոցներ (պետական պարտքի մակարդակների տարբերությունը՝ 2660մլրդ դրամ 2017-ին և 1509 մլրդ դրամ 2012-ին)։ Այսպիսով, ստացվում է, որ 2013-2017թթ ՀՆԱ 1571 մլրդ դրամ հավելաճի համար ծախսվել է 4095 մլրդ դրամի ֆինանսական ռեսուրս։ Սա նշանակում է, որ ՀՆԱ 1 դրամի հավելաճի համար ծախսվել է 2.6 դրամի ֆինանսական ռեսուրս։ Ա յս հնգամյակում տնտեսական աճի արդյունավետությունը ավելի քան 2 անգամ ավել է եղել, քան 2018-2022թթ։

Այսպիսով, տնտեսական աճի արդյունավետությունը 2018-2022թթ անգամներ ավել ցածր է եղել, քան 2003-2007 և 2013-2017թթ։ Այն միայն 10%-ով է ավելի բարձր եղել անկախությունից ի վեր մեր երկրի տնտեսական պատմության ամենավատ շրջաններից մեկի՝ 2008-2012թթ ցուցանիշներից։

17/10/2025
դրամ
Դոլար (USD)
382.59
+0.11
Եվրո (EUR)
447.25
+1.47
Ռուբլի (RUR)
4.7094
-0.1205
Լարի (GEL)
141.36
+0.17
52424
+720
Արծաթ
652.18
+5.54