ԲՅՈՒՋԵ 2010 – ԵԿԱՄՈՒՏՆԵՐԸ ԿԱՆԽԱՏԵՍՎՈՒՄ ԵՆ 701.7, ԻՍԿ ԾԱԽՍԵՐԸ ` 859.4 ՄԻԼԻԱՐԴ ԴՐԱՄ
2010-ի բյուջեի եկամուտները կանխատեսվում են 701.7 մլրդ դրամ` այս տարվա 676.7 մլրդ-ի դիմաց, ծախսերը` 859.4 մլրդ դրամ` ընթացիկ տարվա 859.7 մլրդ-ի դիմաց: Սակայն այս ցուցանիշերը եկող տարվա պետբյուջեի վերջնական տարբերակում դեռ ենթակա են որոշակի փոփոխությունների` կապված տնտեսության մեջ տեղի ունեցող բազմաթիվ փոփոխությունների հետ: Այսօր ՀՀ Ազգային ժողովի մշտական համձնաժողովներում «ՀՀ 2010թ. պետական բյուջեի մասին» օրենքի քննարկումների ժամանակ ասաց ՀՀ վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը:
Եկող տարվա համար, նրա խոսքով, կանխատեսվում է 1.2 տոկոս տնտեսական աճ: 2010-ին, ըստ նրա, կարեւորագույն թիրախ է սահմանված սոցիալական ծախսերի պահպանումը, «լիահույս ենք դա անել»: Բյուջետային դեֆիցիտը չնայած այս տարվա ընթացքում էականորեն մեծացել է, սակայն միջազգային դոնորների հետ հարաբերություններում Հայաստանը զերծ է շուկայական ռիսկերից: Պարտքի բեռի հնարավոր թեթեւացում են խոստանում համաշխարհային տնտեսության զարգացման վերջին միտումները, որոնց արդյունքում եւ Հայաստանին վարկեր տրամադրած միջազգային կառույցների հետ բանակցությունների ավարտին ակնկալվում է վարկերի սպասարկման մեխանիզմների փոփոխություններ` մարման ժամկետի երկարաձգում:
2010-ին բյուջեի մուտքերը կանխատեսվում են 533 մլրդ դրամ` այս տարվա 500 մլրդ-ի դիմաց: Տնտեսության զարգացման բացասական սցենարների դեպքում կօգտագործվեն կենտրոնական բանկի կազմում ստեղծված կայունացման հիմնադրամում կուտակված միջոցները: Կընդլայնվի տեղական ինքնակառավարման մարմինների ֆինանսական բազան ավելի քան 17 տոկոսով: ԼՂՀ բնակչության անվտանգության բարձրացմանն ուղղված օժանդակությունը կպահպանվի այս տարվա ֆինանսավորման սահմաններում` շուրջ 31 մլրդ դրամ:
Տ. Սարգսյանը խոստացավ, որ կառավարությունը 2010-ին եւս վարելու է ընդլայնողական քաղաքականություն, օժանդակելու է ՓՄՁ-ներին, համակարգաստեղծ ձեռնարկություններին, պարզեցվելու են արտահանման ընթացակարգերը, շարունակվելու են հակաճգնաժամային միջոցառումները, հարկային եւ մաքսային բարեփոխումները: Կարեւորագույն անելիքներից են կենսաթոշակային եւ ապահովագրության ինտիտուտների ներդրումը:
ՀՀ ֆինանսների նախարար Տիգրան Դավթյանը տեղեկացրեց, որ եկող տարվա բյուջեի նախագծում պակասուրդ-ՀՆԱ հարաբերակցությունը կլինի բավականին բարձր` 5.7 տոկոս: Համայնքների բյուջեն կկազմի 82.3 մլրդ դրամ: Դեֆիցիտը կլինի 183 մլրդ դրամի շրջանակներում` ՀՆԱ 5.7 տոկոսի չափով: ՀՆԱ 1.2 տոկոս հնարավոր աճի մասին կանխատեսումը նախարարը համարում է զգուշավոր` ընդգծելով, որ այն դիտարկվում է որպես նվազագույն շեմ: Ինդեքս-դեֆլյատորը կանխատեսված է 2 տոկոս, դոլարի միջին հաշվարկային փոխարժեքը կկազմի 376 դրամ: Արտահանումը կանխատեսվում է 760.6 մլն դոլար` աճելով 42.4 տոկոսով, ներկրումը` 2 մլրդ 666 մլն դոլար` ավելանալով 16 տոկոսով:
2010-ին եկամուտներ-ՀՆա հարաբերակցությունը կկազմի մոտ 21 տոկոս, հարկեր-ՀՆԱ հարաբերակցությունը` 16.6 տոկոս, ծախսեր-ՀՆԱ հարաբերակցությունը` 16.7 տոկոս: Պետական պարտքը կլինի 3 մլրդ 960 մլն դոլարի չափով` կազմելով ՀՆԱ 46.3 տոկոսը: Այս տարեվերջին այդ ցուցանիշը կկազմի ՀՆԱ 33.7 տոկոսը: Տ. Դավթյանը եւս մեկ անգամ ընդգծեց, որ պետական պարտքը կառավարելի է եւ հստակ սահմանված են դրա սպասարկման մեխանիզմները:
Նախարարի խոսքով` բյուջեի նախագծում եկամուտները հաշվարկված են շուրջ 676.7 մլրդ դրամ, որի մեջ մեծ տեսակարար կշիռ կկազմեն հարկերը` մոտ 533 մլրդ դրամ: Վերջին ցուցանիշը Տ. Դավթյանը գնահատում է որպես բավականին ցածր, սակայն միաժամանակ ավելի բարձր, քան այս տարվա ընթացքում է: Սոցվճարների մասով եկամուտները նախատեսված են 105.2 մլրդ դրամի չափով, այլ եկամուտները` 23.4 մլրդ-ի:
Ըստ առանձին ոլորտների` կրթության ոլորտին հատկացումները կկազմեն 95 մլրդ դրամ, որը զիջում է այս տարվա հատկացումներին. կրճատումները որոշ կապիտալ ծախսերի հաշվին են: Գիտության ոլորտին հատկացումները կլինեն շուրջ 8.4 մլրդ դրամ` գրեթե նույնքան, որքան այս տարի: Առողջապահության ոլորտին կտրամադրվի 54.1 մլրդ դրամ` այս տարվա հատկացումներից որոշակիորեն պակաս. կրճատումները կրկին որոշ կապիտալ ծախսերի հաշվին են: Սոցիալական ապահովության ոլորտին կուղղվի 239.8 մլրդ դրամ, մշակույթի ոլորտին` 15.1 մլրդ դրամ: Պետական կառավարման համակարգին ուղղված ծախսերը կկրճատվեն մոտ 3 մլրդ դրամով` կազմելով 50.2 մլրդ: Նախարարը հիշեցրեց, որ ի սկզբանե նպատակադրված է եղել ծախսերի հիմնական կրճատումներն անել պետական կառավարման ծախսերում: Տ. Դավթյանը խոստովանեց, որ սահմանված որոշ ծախսեր պարզապես ցանկալի մակարդակի չեն, սակայն խնդրեց նկատի առնել, որ բյուջեի հնարավորությունները սահմանափակ են: