Բիզնես

USD BUY - 390.00+0.00 USD SELL - 394.00+0.00
EUR BUY - 420.00+0.00 EUR SELL - 427.00-0.50
OIL:  BRENT - 73.22+0.29 WTI - 69.21+0.16
COMEX:  GOLD - 3021.10+0.07 SILVER - 34.15+1.58
COMEX:  PLATINUM - 972.30+0.58
LME:  ALUMINIUM - 2609.50-0.50 COPPER - 10112.00+2.60
LME:  NICKEL - 16161.00+0.65 TIN - 35053.00+1.64
LME:  LEAD - 2084.00+3.35 ZINC - 2972.00+1.50
FOREX:  USD/JPY - 150.48-0.06 EUR/GBP - 1.0783-0.20
FOREX:  EUR/USD - 1.0783-0.20 GBP/USD - 1.2929+0.05
STOCKS RUS:  RTSI - 1144.79+0.00
STOCKS US: DOW JONES - 42587.50+0.01 NASDAQ - 18271.86+0.46
STOCKS US: S&P 500 - 5776.65+0.16
STOCKS JAPAN:  NIKKEI - 38027.29+0.65 TOPIX - 2812.89+0.55
STOCKS CHINA:  HANG SENG - 23483.32+0.60 SSEC - 3368.70-0.04
STOCKS EUR:  FTSE100 - 8663.80+0.30 CAC40 - 8108.59+1.08
STOCKS EUR:  DAX - 23109.79+1.13
26/03/2025  CBA:  USD - 391.80+0.00 GBP - 505.74-1.68
26/03/2025  CBA:  EURO - 422.79-1.10
26/03/2025  CBA:  GOLD - 38107.00+219.00 SILVER - 421.17+4.41
Գալուստ Գյուլբենկյան. «Պարոն 5%»-ը , որը երազում էր զբաղվել գիտությամբ ու երազել
24/03/2023 18:04
Կիսվել

Գալուստ Գյուլբենկյան. «Պարոն 5%»-ը , որը երազում էր զբաղվել գիտությամբ ու երազել

Վանա լճի հարավային կողմում` Ռշտունիքում իշխում էր հայոց Ռշտունիների նախարարական տոհմը: Պատմաբանների շրջանում կարծիք կա, որ Գյուլբենկյանները հենց այս տոհմից են սերել: Ռշտունիները թուրքական հալածանքից խուսափելու համար ընդունում են թուրքական արմատներով գյուլ-բենկ ձևը, որը թարգմանաբար նշանակում է Վարդ Պատրիկ: Սա ազնվական տիտղոս էր, որին Ռշտունիներն արժանացել էին Կապադովկիայում՝ Արծրունիների իշխանական տոհմի հետ ունեցած հակամարտության պատճառով Ռշտունիքից հեռանալուց հետո:

Կապադովկիայում Գյուլբենկյանները դառնում են տեղի ամենահարուստ ու հայտնի ընտանիքներից, մի քանի առևտրատների տեր դառնում ու զբաղվում բիզնեսով:

Սարգիս և Տիրուհի Գյուլբենկյանները տոհմի գործարարներն էին: Բայց հաջողակ առևտրական-գործարարներից ծնվում է առավել հաջողակ մեկը՝ Գալուստ Գյուլբենկյանը: Նա ընտանիքի երեք զավակներից ավագն էր: Ենթադրվում էր, որ նա պետք է շարունակի ծնուղների գործարար ուղղությունը, սկայն նա որոշում է զբաղվել նավթի արդյունահանմամբ:

Ժամանակի ամենահայտնի ու հարուստ հայերից մեկի՝ «նավթի արքա» Ալեքսանդր Մանթաշյանցի առևտրատան հարևանությամբ գտնվում էր Գալուստ Գյուլբենկյանի առևտրատունը: Այս հարևանությունը ճակատագրական էր Գյուլբենկյանի համար: Մի անգամ Մանթաշյանցը նրան առաջարկում է մեկնել Բաքու ու զբաղվել նավթի արդյունահանմամբ:

Բաքվում սև ոսկու բիզնեսով զբաղվելու ընթացքում Գյուլբենկյանը գրում է «Անդրկովկասը և Ապշերոնյան թերակղզին. Ճանապարհորդական հուշեր» գիրքը, որից հետո հիմնվեց թուրքական նավթային ընկերությունը, որի արժեթղթերի 15%-ը պատկանում էր մեր հայրենակցին: Այդ շրջանում նա նաև Մեծ Բրիտանիայում և Ֆրանսիայում օսմանյան դեսպանությունների տնտեսական խորհրդականի պաշտոնն էր զբաղեցնում:

Օսմանյան կայսրության փլուզումից հետո Թուրքական նավթային ընկերությունը վերափոխվեց Իրաքի նավթային ընկերության: Դրա բաժնետոմսերի 5%-ը բաժին հասավ Գալուստ Գյուլբենկյանին: Վերջինս ձեռք բերեց «Պարոն 5%» մականունը: Սան-Ռեմոյի խորհրդակցության ժամանակ նավթային ընկերությունների միջև տարաձայնություններ կային տարածքների հարցում։ Գյուլբենկյանն ինքն է կարմիր մատիտով գծում յուրաքանչյուր պետության տիրույթը, որից հետո Սան-Ռեմոյի պայմանագիրը կոչվել է «Կարմիր գծի» պայմանագիր։

Գալուստ Գյուլբենկյանը Մեծ Բրիտանիայի քաղաքացի էր: Անգլիական իշխանությունները ցանկանում էին նրա ֆինանսական կարողությունները պահպանել Մեծ Բրիտանիայում, սակայն հարկային բեռը բավականին ծանր էր այդ ժամանակ և «նավթային բիզնեսի թահլեյրա» որոշեց իր ողջ կարողությունը տեղափոխել Պորտուգալիա:

Գալուստ Գյուլբենկյանը կյանքի վերջին տարիներն անց է կացնում Պորտուգալիայի Լիսաբոն քաղաքում: Մահից հետո նա իր որդուն թողել է իր ունեցվածիք շատ փոքր մասը, փոխարենը, նրա կտակի համաձայն՝ ստեղծվել է բարեգործական ընկերություն՝ Գյուլբենկյան հիմնադրամը, որին 300 միլիոն ոսկի՝ մոտ 840 միլիոն դոլար էր թողել հայազգի գործարարը:

Բացի բիզնեսով ու բարեգործությամբ զբաղվելուց՝ Գյուլբենկյանը նաև արվեստի մեծ երկրպագու էր: Նա տնօրինում էր արվեստի արժեքավոր հավաքածուի, որում տեղ էին գտել շուրջ 6000 օրիգինալ նմուշ։ Նա Եվրոպայում զբաղվել է հայկական եկեղեցաշինությամբ, Երուսաղեմի հայոց պատրիարքարանին կից «Կյուլբենկյան» մատենդարանի շենքն է կառուցել, որին ժամանակին նաև գրականություն է մատակարարել։ Նրա հովանու տակ էին Թուրքիայի, Սիրիայի, Լիբանանի, Հորդանանի և Իրաքի հայկական դպրոցներն ու բժշկական կենտորնները: Նա 400 հազար դոլարի օգնություն է տվել նաև Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնին՝ թանգարանի վերակառուցման և պարիսպների վերականգնման համար: Իսկ նրա հիմնադրամը մինչ օրս օգնում է Երևանի Մատենադարանին:

Որքան էլ, գրավիչ թվա մեծահարուստի կյանքը, դա նաև մեծ պարտավորություն է, որ ետևիցդ քարեր չնետեն: Հաճախ բիզնեսի ու փողերի աշխարհը խժռում է մարդու ամենապարզ երազանքները, որոնց իրականացումն ավելի է երջանկացնում մարդուն, քան այն ցոպ ու շվայտ կյանքը, որ կարող են իրենց թույլ տալ մեծահարուստները: Բարեգործությամբ նույնիսկ հետմահու զբաղվող Գալուստ Գյուլբենկյանի հենց այդ պարզ երազանքներն էին, որ անկատար մնացին.

«Գիտության մարդ և երազող պարտեզի մը մեջ՝ իմ ուզածիս համաձայն. ահա երկու բաներ կյանքիս մեծ նպատակները, որոնց չկրցա հասնիլ…»

26/03/2025
դրամ
Դոլար (USD)
391.80
+0.00
Եվրո (EUR)
422.79
-1.10
Ռուբլի (RUR)
4.65
+0.01
Լարի (GEL)
141.19
+0.05
38107.00
+219.00
Արծաթ
421.17
+4.41