Բիզնես

USD BUY - 387.50+0.00 USD SELL - 391.00+0.00
EUR BUY - 436.00+0.00 EUR SELL - 443.00+0.00
OIL:  BRENT - 61.15+2.19 WTI - 58.00+2.17
COMEX:  GOLD - 3368.70+1.43 SILVER - 33.61+2.63
COMEX:  PLATINUM - 973.90+1.51
LME:  ALUMINIUM - 2431.50+0.64 COPPER - 9365.50+1.73
LME:  NICKEL - 15480.00+1.49 TIN - 30698.00+3.05
LME:  LEAD - 1934.50-0.87 ZINC - 2607.50+1.16
FOREX:  USD/JPY - 143.77-0.21 EUR/GBP - 1.1317+0.14
FOREX:  EUR/USD - 1.1317+0.14 GBP/USD - 1.3296+0.19
STOCKS RUS:  RTSI - 1144.79+0.00
STOCKS US: DOW JONES - 41317.43+1.39 NASDAQ - 17977.73+1.51
STOCKS US: S&P 500 - 5686.67+1.47
STOCKS JAPAN:  NIKKEI - 36830.69+2.18 TOPIX - 2687.78+0.77
STOCKS CHINA:  HANG SENG - 22504.68+1.74 SSEC - 3279.03+0.00
STOCKS EUR:  FTSE100 - 8596.35+1.17 CAC40 - 7770.48+2.33
STOCKS EUR:  DAX - 23086.65+2.62
05/05/2025  CBA:  USD - 389.46+0.05 GBP - 518.41+0.81
05/05/2025  CBA:  EURO - 441.84+0.56
05/05/2025  CBA:  GOLD - 40691.00+443.00 SILVER - 405.26+3.06
Գալուստ Գյուլբենկյան. «Պարոն 5%»-ը , որը երազում էր զբաղվել գիտությամբ ու երազել
24/03/2023 18:04
Կիսվել

Գալուստ Գյուլբենկյան. «Պարոն 5%»-ը , որը երազում էր զբաղվել գիտությամբ ու երազել

Վանա լճի հարավային կողմում` Ռշտունիքում իշխում էր հայոց Ռշտունիների նախարարական տոհմը: Պատմաբանների շրջանում կարծիք կա, որ Գյուլբենկյանները հենց այս տոհմից են սերել: Ռշտունիները թուրքական հալածանքից խուսափելու համար ընդունում են թուրքական արմատներով գյուլ-բենկ ձևը, որը թարգմանաբար նշանակում է Վարդ Պատրիկ: Սա ազնվական տիտղոս էր, որին Ռշտունիներն արժանացել էին Կապադովկիայում՝ Արծրունիների իշխանական տոհմի հետ ունեցած հակամարտության պատճառով Ռշտունիքից հեռանալուց հետո:

Կապադովկիայում Գյուլբենկյանները դառնում են տեղի ամենահարուստ ու հայտնի ընտանիքներից, մի քանի առևտրատների տեր դառնում ու զբաղվում բիզնեսով:

Սարգիս և Տիրուհի Գյուլբենկյանները տոհմի գործարարներն էին: Բայց հաջողակ առևտրական-գործարարներից ծնվում է առավել հաջողակ մեկը՝ Գալուստ Գյուլբենկյանը: Նա ընտանիքի երեք զավակներից ավագն էր: Ենթադրվում էր, որ նա պետք է շարունակի ծնուղների գործարար ուղղությունը, սկայն նա որոշում է զբաղվել նավթի արդյունահանմամբ:

Ժամանակի ամենահայտնի ու հարուստ հայերից մեկի՝ «նավթի արքա» Ալեքսանդր Մանթաշյանցի առևտրատան հարևանությամբ գտնվում էր Գալուստ Գյուլբենկյանի առևտրատունը: Այս հարևանությունը ճակատագրական էր Գյուլբենկյանի համար: Մի անգամ Մանթաշյանցը նրան առաջարկում է մեկնել Բաքու ու զբաղվել նավթի արդյունահանմամբ:

Բաքվում սև ոսկու բիզնեսով զբաղվելու ընթացքում Գյուլբենկյանը գրում է «Անդրկովկասը և Ապշերոնյան թերակղզին. Ճանապարհորդական հուշեր» գիրքը, որից հետո հիմնվեց թուրքական նավթային ընկերությունը, որի արժեթղթերի 15%-ը պատկանում էր մեր հայրենակցին: Այդ շրջանում նա նաև Մեծ Բրիտանիայում և Ֆրանսիայում օսմանյան դեսպանությունների տնտեսական խորհրդականի պաշտոնն էր զբաղեցնում:

Օսմանյան կայսրության փլուզումից հետո Թուրքական նավթային ընկերությունը վերափոխվեց Իրաքի նավթային ընկերության: Դրա բաժնետոմսերի 5%-ը բաժին հասավ Գալուստ Գյուլբենկյանին: Վերջինս ձեռք բերեց «Պարոն 5%» մականունը: Սան-Ռեմոյի խորհրդակցության ժամանակ նավթային ընկերությունների միջև տարաձայնություններ կային տարածքների հարցում։ Գյուլբենկյանն ինքն է կարմիր մատիտով գծում յուրաքանչյուր պետության տիրույթը, որից հետո Սան-Ռեմոյի պայմանագիրը կոչվել է «Կարմիր գծի» պայմանագիր։

Գալուստ Գյուլբենկյանը Մեծ Բրիտանիայի քաղաքացի էր: Անգլիական իշխանությունները ցանկանում էին նրա ֆինանսական կարողությունները պահպանել Մեծ Բրիտանիայում, սակայն հարկային բեռը բավականին ծանր էր այդ ժամանակ և «նավթային բիզնեսի թահլեյրա» որոշեց իր ողջ կարողությունը տեղափոխել Պորտուգալիա:

Գալուստ Գյուլբենկյանը կյանքի վերջին տարիներն անց է կացնում Պորտուգալիայի Լիսաբոն քաղաքում: Մահից հետո նա իր որդուն թողել է իր ունեցվածիք շատ փոքր մասը, փոխարենը, նրա կտակի համաձայն՝ ստեղծվել է բարեգործական ընկերություն՝ Գյուլբենկյան հիմնադրամը, որին 300 միլիոն ոսկի՝ մոտ 840 միլիոն դոլար էր թողել հայազգի գործարարը:

Բացի բիզնեսով ու բարեգործությամբ զբաղվելուց՝ Գյուլբենկյանը նաև արվեստի մեծ երկրպագու էր: Նա տնօրինում էր արվեստի արժեքավոր հավաքածուի, որում տեղ էին գտել շուրջ 6000 օրիգինալ նմուշ։ Նա Եվրոպայում զբաղվել է հայկական եկեղեցաշինությամբ, Երուսաղեմի հայոց պատրիարքարանին կից «Կյուլբենկյան» մատենդարանի շենքն է կառուցել, որին ժամանակին նաև գրականություն է մատակարարել։ Նրա հովանու տակ էին Թուրքիայի, Սիրիայի, Լիբանանի, Հորդանանի և Իրաքի հայկական դպրոցներն ու բժշկական կենտորնները: Նա 400 հազար դոլարի օգնություն է տվել նաև Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնին՝ թանգարանի վերակառուցման և պարիսպների վերականգնման համար: Իսկ նրա հիմնադրամը մինչ օրս օգնում է Երևանի Մատենադարանին:

Որքան էլ, գրավիչ թվա մեծահարուստի կյանքը, դա նաև մեծ պարտավորություն է, որ ետևիցդ քարեր չնետեն: Հաճախ բիզնեսի ու փողերի աշխարհը խժռում է մարդու ամենապարզ երազանքները, որոնց իրականացումն ավելի է երջանկացնում մարդուն, քան այն ցոպ ու շվայտ կյանքը, որ կարող են իրենց թույլ տալ մեծահարուստները: Բարեգործությամբ նույնիսկ հետմահու զբաղվող Գալուստ Գյուլբենկյանի հենց այդ պարզ երազանքներն էին, որ անկատար մնացին.

«Գիտության մարդ և երազող պարտեզի մը մեջ՝ իմ ուզածիս համաձայն. ահա երկու բաներ կյանքիս մեծ նպատակները, որոնց չկրցա հասնիլ…»

05/05/2025
դրամ
Դոլար (USD)
389.46
+0.05
Եվրո (EUR)
441.84
+0.56
Ռուբլի (RUR)
4.80
+0.09
Լարի (GEL)
141.88
+0.10
40691.00
+443.00
Արծաթ
405.26
+3.06