Բիզնես

USD BUY - 382.00+0.00 USD SELL - 385.00+0.00
EUR BUY - 443.00+0.00 EUR SELL - 449.00+0.00
OIL:  BRENT - 66.59+0.26 WTI - 63.35-0.77
COMEX:  GOLD - 3458.20-0.88 SILVER - 38.51+0.05
COMEX:  PLATINUM - 1341.50-1.67
LME:  ALUMINIUM - 2609.00+1.81 COPPER - 9762.00+1.28
LME:  NICKEL - 15156.00+0.88 TIN - 33624.00+1.11
LME:  LEAD - 2007.50+1.72 ZINC - 2827.00+2.50
FOREX:  USD/JPY - 147.72+0.38 EUR/GBP - 1.1639-0.18
FOREX:  EUR/USD - 1.1639-0.18 GBP/USD - 1.3449+0.11
STOCKS RUS:  RTSI - 1154.84+1.17
STOCKS US: DOW JONES - 44175.61+0.47 NASDAQ - 21450.02+0.98
STOCKS US: S&P 500 - 6389.45+0.78
STOCKS JAPAN:  NIKKEI - 41820.48+1.85 TOPIX - 3024.21+1.21
STOCKS CHINA:  HANG SENG - 24858.82-0.89 SSEC - 3635.13-0.12
STOCKS EUR:  FTSE100 - 9095.73-0.06 CAC40 - 7743.00+0.44
STOCKS EUR:  DAX - 24162.86-0.12
08/08/2025  CBA:  USD - 383.59-0.06 GBP - 515.62+1.03
08/08/2025  CBA:  EURO - 446.35-1.41
08/08/2025  CBA:  GOLD - 41731+139 SILVER - 473.27+7.33
Գալուստ Գյուլբենկյան. «Պարոն 5%»-ը , որը երազում էր զբաղվել գիտությամբ ու երազել
24/03/2023 18:04
Կիսվել

Գալուստ Գյուլբենկյան. «Պարոն 5%»-ը , որը երազում էր զբաղվել գիտությամբ ու երազել

Վանա լճի հարավային կողմում` Ռշտունիքում իշխում էր հայոց Ռշտունիների նախարարական տոհմը: Պատմաբանների շրջանում կարծիք կա, որ Գյուլբենկյանները հենց այս տոհմից են սերել: Ռշտունիները թուրքական հալածանքից խուսափելու համար ընդունում են թուրքական արմատներով գյուլ-բենկ ձևը, որը թարգմանաբար նշանակում է Վարդ Պատրիկ: Սա ազնվական տիտղոս էր, որին Ռշտունիներն արժանացել էին Կապադովկիայում՝ Արծրունիների իշխանական տոհմի հետ ունեցած հակամարտության պատճառով Ռշտունիքից հեռանալուց հետո:

Կապադովկիայում Գյուլբենկյանները դառնում են տեղի ամենահարուստ ու հայտնի ընտանիքներից, մի քանի առևտրատների տեր դառնում ու զբաղվում բիզնեսով:

Սարգիս և Տիրուհի Գյուլբենկյանները տոհմի գործարարներն էին: Բայց հաջողակ առևտրական-գործարարներից ծնվում է առավել հաջողակ մեկը՝ Գալուստ Գյուլբենկյանը: Նա ընտանիքի երեք զավակներից ավագն էր: Ենթադրվում էր, որ նա պետք է շարունակի ծնուղների գործարար ուղղությունը, սկայն նա որոշում է զբաղվել նավթի արդյունահանմամբ:

Ժամանակի ամենահայտնի ու հարուստ հայերից մեկի՝ «նավթի արքա» Ալեքսանդր Մանթաշյանցի առևտրատան հարևանությամբ գտնվում էր Գալուստ Գյուլբենկյանի առևտրատունը: Այս հարևանությունը ճակատագրական էր Գյուլբենկյանի համար: Մի անգամ Մանթաշյանցը նրան առաջարկում է մեկնել Բաքու ու զբաղվել նավթի արդյունահանմամբ:

Բաքվում սև ոսկու բիզնեսով զբաղվելու ընթացքում Գյուլբենկյանը գրում է «Անդրկովկասը և Ապշերոնյան թերակղզին. Ճանապարհորդական հուշեր» գիրքը, որից հետո հիմնվեց թուրքական նավթային ընկերությունը, որի արժեթղթերի 15%-ը պատկանում էր մեր հայրենակցին: Այդ շրջանում նա նաև Մեծ Բրիտանիայում և Ֆրանսիայում օսմանյան դեսպանությունների տնտեսական խորհրդականի պաշտոնն էր զբաղեցնում:

Օսմանյան կայսրության փլուզումից հետո Թուրքական նավթային ընկերությունը վերափոխվեց Իրաքի նավթային ընկերության: Դրա բաժնետոմսերի 5%-ը բաժին հասավ Գալուստ Գյուլբենկյանին: Վերջինս ձեռք բերեց «Պարոն 5%» մականունը: Սան-Ռեմոյի խորհրդակցության ժամանակ նավթային ընկերությունների միջև տարաձայնություններ կային տարածքների հարցում։ Գյուլբենկյանն ինքն է կարմիր մատիտով գծում յուրաքանչյուր պետության տիրույթը, որից հետո Սան-Ռեմոյի պայմանագիրը կոչվել է «Կարմիր գծի» պայմանագիր։

Գալուստ Գյուլբենկյանը Մեծ Բրիտանիայի քաղաքացի էր: Անգլիական իշխանությունները ցանկանում էին նրա ֆինանսական կարողությունները պահպանել Մեծ Բրիտանիայում, սակայն հարկային բեռը բավականին ծանր էր այդ ժամանակ և «նավթային բիզնեսի թահլեյրա» որոշեց իր ողջ կարողությունը տեղափոխել Պորտուգալիա:

Գալուստ Գյուլբենկյանը կյանքի վերջին տարիներն անց է կացնում Պորտուգալիայի Լիսաբոն քաղաքում: Մահից հետո նա իր որդուն թողել է իր ունեցվածիք շատ փոքր մասը, փոխարենը, նրա կտակի համաձայն՝ ստեղծվել է բարեգործական ընկերություն՝ Գյուլբենկյան հիմնադրամը, որին 300 միլիոն ոսկի՝ մոտ 840 միլիոն դոլար էր թողել հայազգի գործարարը:

Բացի բիզնեսով ու բարեգործությամբ զբաղվելուց՝ Գյուլբենկյանը նաև արվեստի մեծ երկրպագու էր: Նա տնօրինում էր արվեստի արժեքավոր հավաքածուի, որում տեղ էին գտել շուրջ 6000 օրիգինալ նմուշ։ Նա Եվրոպայում զբաղվել է հայկական եկեղեցաշինությամբ, Երուսաղեմի հայոց պատրիարքարանին կից «Կյուլբենկյան» մատենդարանի շենքն է կառուցել, որին ժամանակին նաև գրականություն է մատակարարել։ Նրա հովանու տակ էին Թուրքիայի, Սիրիայի, Լիբանանի, Հորդանանի և Իրաքի հայկական դպրոցներն ու բժշկական կենտորնները: Նա 400 հազար դոլարի օգնություն է տվել նաև Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնին՝ թանգարանի վերակառուցման և պարիսպների վերականգնման համար: Իսկ նրա հիմնադրամը մինչ օրս օգնում է Երևանի Մատենադարանին:

Որքան էլ, գրավիչ թվա մեծահարուստի կյանքը, դա նաև մեծ պարտավորություն է, որ ետևիցդ քարեր չնետեն: Հաճախ բիզնեսի ու փողերի աշխարհը խժռում է մարդու ամենապարզ երազանքները, որոնց իրականացումն ավելի է երջանկացնում մարդուն, քան այն ցոպ ու շվայտ կյանքը, որ կարող են իրենց թույլ տալ մեծահարուստները: Բարեգործությամբ նույնիսկ հետմահու զբաղվող Գալուստ Գյուլբենկյանի հենց այդ պարզ երազանքներն էին, որ անկատար մնացին.

«Գիտության մարդ և երազող պարտեզի մը մեջ՝ իմ ուզածիս համաձայն. ահա երկու բաներ կյանքիս մեծ նպատակները, որոնց չկրցա հասնիլ…»

08/08/2025
դրամ
Դոլար (USD)
383.59
-0.06
Եվրո (EUR)
446.35
-1.41
Ռուբլի (RUR)
4.7985
-0.0128
Լարի (GEL)
142.2
+0
41731
+139
Արծաթ
473.27
+7.33