Հայաստանի պատվիրակությունն այցելեց Կոլայի ԱԷԿ՝ ուսումնասիրելու կայանների շահագործման ժամկետը կրկնակի երկարաձգման փորձը
Հայաստանի պատվիրակությունը` ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների փոխնախարար Հակոբ Վարդանյանի գլխավորությամբ աշխատանքային այցով մեկնել էր Ռուսաստանի Դաշնություն: Պատվիրակության կազմում էին նաև Հայկական ԱԷԿ-ի գլխավոր տնօրեն Էդուարդ Մարտիրոսյանը, «ՀԱԷԿ» ՓԲԸ-ի գլխավոր տնօրենի առաջին տեղակալ, Հայկական ԱԷԿ-ի տնօրեն Մովսես Վարդանյանը:
Այցի շրջանակում հայկական պատվիրակության անդամներն այցելել են Կոլայի ատոմակայան (Մուրմանսկի մարզ), հանդիպել են «ԳԻԴՐՈՊՐԵՍ» ՕԿԲ-ի ղեկավարության հետ և անցկացրել մի շարք երկկողմ հանդիպումներ:
«Հայկական ԱԷԿ-ը մեր անվտանգության և Հայաստանի տնտեսության զարգացման երաշխիքն է: Ընդգծելով ատոմակայանի շահագործման կարևորությունը երկրի համար մենք արդեն քայլեր ենք ձեռնարկում ոլորտը էլ ավելի զարգացնելու համար և մտադիր ենք ատոմակայանի շահագործումը երկարացնել առնվազն մինչև 2036 թվականը: Ռուսաստանի Դաշնություն այցի հիմնական նպատակն է ծանոթանալ Կոլայի ԱԷԿ-ի շահագործման ժամկետը երկարաձգելու կրկնակի փորձին, որի նախագիծը ներկայում մանրամասն ուսումնասիրվում է Հայաստանում», – ասաց ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների փոխնախարար Հակոբ Վարդանյանը:
Հայ մասնագետները Կոլայի կայանի, «Ռոսէներգոատոմ» կոնցեռնի և «Ռուսատոմ Սերվիս» ԲԸ մասնագետների հետ համատեղ քննարկեցին ՀԱԷԿ-ի թիվ 2 էներգաբլոկի կրկնակի երկարաձգման շրջանակներում միջոցառումների իրականացումը:
«Ռոսէներգոատոմ» կոնցեռնի («Ռոսատոմ» պետկորպորացիայի մաս է կազմում և հանդիսանում է բոլոր ռուսական ԱԷԿ-երի օպերատոր) բիզնեսի զարգացման գծով տնօրեն Նիկիտա Կոնստանտինովը մեկնաբանեց Հայկական ԱԷԿ-ի երկարաձգմանն ուղղված աշխատանքները. «Սա երկարաժամկետ նախագիծ է, որը շարունակվում է ավելի քան 5 տարի: Սա մեզ համար մեծ, նշանակալից ծրագիր է, որը ևս մեկ անգամ ցույց է տալիս, որ Ռոսեներգոատոմը, լինելով աշխարհի ամենամեծ միջուկային էներգետիկ ընկերություններից մեկը, կարող է կատարել աշխատանքների ամբողջ ծավալը՝ սովետական կամ ռուսական նախագծի ցանկացած էներգաբլոկի կյանքը երկարաձգելու ուղղությամբ, ինչպես Ռուսաստանում, օգտագործելով Կոլայի ԱԷԿ-ի օրինակը, այնպես էլ արտերկրում: Կոլայի ԱԷԿ-ի աշխատակիցները, հաշվի առնելով ձեռք բերված փորձը, ակտիվ մասնակցություն են ունենում ինչպես տեղում կատարվող աշխատանքների կատարմանը, այնպես էլ հայկական նախագծին մասնակցող Կոնցեռնի դուստր ձեռնարկություններին փորձագիտական օգնություն և խորհրդատվություն տրամադրելու գործում »:
Հայկական ԱԷԿ-ում արդիականացման աշխատանքների կազմակերպումն իրականացնում է «Ռուսատոմ սերվիս» ԲԸ-ն, որը «Ռոսատոմ» պետկորպորացիայի էլեկտրաէներգետիկական ստորաբաժման մաս է: «Համագործակցության ընթացքում ՀԱԷԿ-ի շահագործման ժամկետի երկարաձգմանն ուղղված լայնածավալ ծրագիր է իրականացվել շուրջ 200 միլիոն ԱՄՆ դոլարի չափով, առաքվել են նոր սարքավորումներ, որոնք տեղադրվել են կարճ ժամկետներում: Այս տարի իրականացնելու ենք ռեակտորի իրանի թրծաթողումը, որից հետո կվերականգնվեն նրա ֆիզիկակա-մեխանիկական հատկությունները և Հայկական ԱԷԿ-ը հնարավոր կլինի շահագործել 2026 թվականից հետո: Այս առումով հայ գործընկերներին հետաքրքրում էր Կոլայի ԱԷԿ-ի մասնագետների փորձը, ովքեր արդեն իսկ կատարել էին նման բարդ տեխնոլոգիական գործողություն: Հուսով ենք, որ 2021 թ-ի արդյունքներով Հայաստանը կստանա ավելի արդյունավետ ատոմակայան, և դրա անվտանգությունը կմոտեցվի համաշխարհային չափանիշներին», – ասաց «Ռուսատոմ սերվիս» ԲԸ-ի գլխավոր տնօրեն Եվգենի Սալկովը:
Ներկայում ստեղծվում է հայ-ռուսական աշխատանքային խումբ, որում ընդգրկված կլինեն ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության, Հայկական ԱԷԿ-ի, «Արմատոմ» ԳՀԻ ՓԲԸ, Միջուկային և ճառագայթային անվտանգության գիտատեխնիկական կենտրոնի, Միջուկային անվտանգության կարգավորման կոմիտեի տեխնիկական մասնագետները: Ռուսական կողմից՝ ԱԷԿ-ի շահագործման շամկետների երկարաձգման ուղղությամբ աշխատող առանցքային ռուսական ձեռնարկություններ՝ – «Ռուսատոմ Սերվիս» ԲԸ-ն, «Ատոմէներգոպրոյեկտ» ԲԸ, ՕԿԲ «Հիդրոպրեսս», Կուրչատովի անվնա ինստիտուտ: Եւ կմշակվի 2026 թվականից հետո Հայկական ԱԷԿ-ի շահագործման ժամկետի երկարաձգման հայեցակարգ:
«Կոլայի ԱԷԿ-ում իրականացվել է անվտանգությունը բարձրացնելու ահռելի ծավալի նախագծեր․ Հայկական ԱԷԿ-ում այժմ անցկացվում են արդիականացման վերջնական աշխատանքները, որ կայանը երկարաձգվի մինչև 2026 թ․։ Այսօրվա դրությամբ արվել են նախնական հաշվարկներ, որոնց համաձայն կայանը կարելի է շահագործել մինչը 2036թ․, իսկ Կոլայի ԱԷԿ-ի կրկնկի երկարաձգման փորձը այդ հարցում շատ օգտակար կլինի հայ ատոմագետների համար։ Ռուսաստանի մասնագետները միշտ օգնել են բարդ իրավիճակներում՝ ԱԷԿ-ի կառուցմանը և 2-րդ էներգաբլոկի շահագործմանը, հիմա էլ՝ դրա շահագործման ժամկետը երկարաձգելու գործում։ Մեր ընդհանուր խնդիրը կայանի անվտանգության, հուսալիության և արդյունավետության մաքսիմալ բարձրացումն է», – նշեց Հայկական ԱԷԿ-ի գլխավոր տնօրեն Էդուարդ Մարտիրոսյանը։
«Ռոսատոմ» ատոմային էներգիայի պետական կորպորացիան՝ աշխարհում միակ ընկերությունն է, որն ունի պաշարներ և իրավասություններ միջուկային էներգիայի արտադրության ցանցի բոլոր հատվածներում հաջող գործունեության համար, ներառյալ՝ նախագծում, շինարարություն, ատոմակայանների շահագործում, ուրանի արդյունահանում, վերամշակում ու հարստացում, միջուկային վառելիքի մատակարարում, ծախսված վառելիքի պահպանում, փոխադրում և անվտանգ վերամշակում: Ռոսատոի-ի գործունեության շրջանակը ներառում է նաև միջուկային բժշկության կարիքների համար սարքավորումների և իզոտոպային ապրանքների արտադրություն, գիտական հետազոտությունների անցկացում, նյութագիտություն, թվային արտադրանքի արտադրություն և տարբեր նորարարական ապրանքների արտադրություն: Պետական կորպորացիայի ռազմավարությունն է՝ մշակել ցածր ածխածնի արտադրության նախագծերի զարգացում, ներառյալ հողմաէներգետիկան: Այսօր «Ռոսատոմը» միավորում է ավելի քան 330 ձեռնարկություն և կազմակերպություն, ընդհանուր առմամբ դրանցում աշխատում է շուրջ 266 հազար մարդ:
Հայկական ԱԷԿ-ը՝ Հարավային Կովկասի միակ ատոմային կայանն է, որն արտադրում է Հայաստանի էլեկտրաէներգիայի ավելի քան 30 տոկոսը։ Ատոմային էներգետիկայի բնագավառում Հայաստանի և Ռուսաստանի առանցքային նախագիծն է՝ Հայկական ԱԷԿ-ի երկրորդ էներգաբլոկի արդիականացումն ու շահագործան ժամկետի երկարաձգումը։ Հայաստանը կուտակել է ԱԷԿ-ի շահագործման եզակի փորձ։ Երկրորդ էներգաբլոկը վերագործարկվել է շուրջ 6.5 տարվա դադարից հետո։ Կայանը կարևորագույն դեր է խաղում Հայաստանի էներգահամակարգի զարգացման և երկրի սոցիալ-տնտեսական կյանքի համար։ Հայկական ԱԷԿ-ի շահագործման ժամկետի երկարաձգման նախագծի գլխավոր կապալառուն է «Ռուսատոմ Սերվիս» ընկերությունը։