ՀԱՄԱՇԽԱՐՀԱՅԻՆ ԲԱՆԿԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻՆ ԿՏՐԱՄԱԴՐԻ 18 ՄԼՆ ԱՄՆ ԴՈԼԱՐԻ ՎԱՐԿ
Այսօր Համաշխարհային բանկի գործադիր տնօրենների խորհուրդը հաստատեց 18 միլիոն ԱՄՆ դոլար վարկի հատկացումը Հայաստանին` «Ոռոգման համակարգերի հրատապ վերականգնման ծրագրի» լրացուցիչ ֆինանսավորման համար: Ինչպես նշվում է ՀԲ պաշտոնական հայտարարության մեջ` այս ընդլայնումն ու վերակառուցումը կբարձրացնի ջրօգտագործման արդյունավետությունը ծրագրում ընդգրկված ոռոգման համակարգերում, ինչպես նաև անմիջականորեն կնպաստի աշխատատեղերի ստեղծմանը Հայաստանի 7 մարզերում:
Վերականգնման աշխատանքներ կիրականացվեն 50 կմ ընդհանուր երկարությամբ մայր ջրանցքներում և երկրորդային ջրանցքներում, որոնք սպասարկում են 52.000 հա հողատարածքներ Արագածոտնի, Կոտայքի, Շիրակի, Լոռու, Արարատի և Արմավիրի մարզերում, ինչը հնարավոր կդարձնի ջրի կորուստների նվազեցումը մոտ 34,4 միլիոն խորանարդ մետրով և հնարավորություն կստեղծի վերականգնելու ոռոգումը մոտ 4.700 հա հողատարածքներում: Բացի այդ, ևս 63 կմ ներտնտեսային ոռոգման ցանցի վերականգնումը Լոռու, Շիրակի, Գեղարքունիքի և Արմավիրի մարզերի 19 համայնքներում կնվազեցնի ջրի կորուստը 9,9 միլիոն խմ–ով, կբարելավի գործող ոռոգման ջրի ծառայության մակարդակն ավելի քան 2.500 հա հողատարածքներում և հնարավորություն կստեղծի վերականգնելու ոռոգումը 1.760 հա հողատարածքներում: Տարեկան կտրվածքով ջրի խնայողությունը (44,2 միլիոն խմ), որը համարժեք է ջրի 1,4 միլիոն ԱՄՆ դոլար ֆինանսական արժեքին, հնարավորություն կտա վերականգնել ոռոգումը 6.500 հա նախկինում ոռոգվող հողատարածքներում:
«Ծրագիրն ուղղակիորեն կաջակցի ավելի քան 88.000 գյուղացիների` բարձրացնելով նրանց հողատարածքների եկամտաբերությունն ու նրանց եկամուտները,- ասաց Հարավային Կովկասում Համաշխարհային բանկի տարածաշրջանային տնօրեն Ասադ Ալամը: –Այս ծրագիրը սատարում է գյուղատնտեսության արդյունավետության բարձրացմանն ու կայուն աճի խթանմանն ուղղված կառավարության ջանքերին»:
«Ոռոգման համակարգի վերականգնումը նաև կապահովի մոտ 7.000 մարդ–ամիս ժամանակավոր աշխատատեղ և կստեղծի գյուղատնտեսության ոլորտում մոտ 2.100 մշտական աշխատատեղ ավելացնելու հնարավորություն,– ասաց Համաշխարհային բանկի Երևանի գրասենյակի տնօրեն Ժան–Միշել Հապին: – Աշխատատեղերի ստեղծումն այս ծրագրի կարևոր բաղադրիչներից է»:
Մայր ծրագրով վերականգնվել են ջրանցքների մոտ 89,4 կմ հատվածներ` ներառյալ 57,7 կմ Թալինի և 31,7 կմ Արմավիրի մայր ջրանցքներից: Ջրի կորուստը նվազել է 96,9 միլիոն խորանարդ մետրով` եղած շուրջ 114 միլիոն խմ–ից: Շինարարության ընթացքում ստեղծվել էր 11.379 մարդ–ամիս ժամանակավոր աշխատատեղ (նախատեսված 9.000-ի փոխարեն), որի 67 տոկոսը` որակավորում չպահանջող աշխատանքներ, որոնցից առաջին հերթին օգտվեցին առավել անապահով ընտանիքները: Առավել երակարաժամկետ նվաճումներից է ոռոգման վերականգնումը մոտ 8.000 հա հողատարածքներում` ի շահ շրջակա տարածքների փոքր գյուղացիական տնտեսությունների: Ակնկալվում է, որ ժամանակի ընթացքում սա խթան կհանդիսանա ավելի բարձրարժեք մշակաբույսերի կուլտիվացման համար, ինչը պետք է հանգեցնի լրացուցիչ երկարաժամկետ աշխատատեղերի ստեղծմանը և առավել անապահով ընտանիքների կենսամակարդակի բարձրացմանը:
«Այս ծրագիրը նաև կամրապնդի ոռոգման ոլորտում ձեռք բերված կայուն առաջընթացը` բարելավելով ջրամատակարարումն ու ջրօգտագործման կառավարումը,– հավելեց ծրագրի ղեկավար Ջուզեպպե Ֆանտոցին: – Ծրագիրը կամրապնդի այն հաստատությունները, որոնք առավել կարևոր դեր են կատարում ընթացիկ բարեփոխումներում, հատկապես` ջրօգտագործողների ընկերությունների վերապատրաստման միջոցով»:
Ծրագիրը նախապատրաստվել է «Հազարամյակի մարտահրավերներ կորպորացիա» (ՀՄԿ) ծրագրի հետ սերտ համագործակցությամբ, որը մշակել է շինարարական աշխատանքների նախնական տեխնիկական նախագծերը:
Ծրագրի ընդհանուր ֆինանսավորումը 21,6 միլիոն ԱՄՆ դոլար է, որից Հայաստանի կառավարությունը կապահովի 3,4 միլիոն ԱՄՆ դոլար, ևս 0,2 միլիոն դոլար կապահովեն շահառուները (այս գումարն արդեն հավաքվել է ՀՄԿ ծրագրի շրջանակներում): ՎԶՄԲ–ի տրամադրած վարկի մարման ժամկետը 25 տարի է, որից 10 տարին` արտոնյալ ժամկետով:
1992թ. Համաշխարհային բանկին և 1993թ. Միջազգային զարգացման ընկերակցությանը (ՄԶԸ) Հայաստանի անդամակցությունից հետո` նրա նկատմամբ ՀԲ և ՄԶԸ ստանձնած հանձնառությունների ընդհանուր գումարը կազմում է 1 միլիարդ 506 միլիոն ԱՄՆ դոլար: