Չինաստանի ոսկու պահուստները․ ինչպես գաղտնի գնումները խթանեցին համաշխարհային գների աճը
Դեկտեմբերի 24-ին ոսկու գները սահմանեցին ևս մեկ ռեկորդ՝ գերազանցելով մեկ ունցիայի համար 4,500 դոլարը, ըստ Trading Economics-ի։ Նույն զեկույցի համաձայն՝ աճը պայմանավորված էր անվտանգ ակտիվների պահանջարկի աճով՝ ԱՄՆ-ի և Վենեսուելայի միջև լարվածության սրման պատճառով, ինչպես նաև ԱՄՆ-ում տոկոսադրույքների հետագա իջեցման սպասումներով։ Trading Economics-ի տվյալներով՝ տարեսկզբից ի վեր ոսկու գները բարձրացել են 70%-ով, ինչը ամենաբարձր տարեկան աճն է 1979 թվականից ի վեր։ Պորտալը գների ռալլին բացատրում է մետաղի ակտիվ գնումներով՝ հատկապես զարգացող երկրների կենտրոնական բանկերի կողմից, ինչպես նաև ոսկով ապահովված բորսայական ֆոնդեր միջոցների կայուն ներհոսքով։
Ոսկու համաշխարհային խորհրդի (WGC) տվյալներով՝ նոյեմբերին ոսկու ETF-ներ ներհոսքը կազմել է 5.2 միլիարդ դոլար, մինչդեռ ֆոնդի ընդհանուր ակտիվները հասել են 530 միլիարդ դոլարի, ամսվա ընթացքում աճելով 5.4%-ով։ Ավելին, կենտրոնական բանկերը, հատկապես զարգացող երկրների, ակտիվորեն ոսկի են գնել, ինչը հաստատել է դրա կարևորությունը մակրոտնտեսական անորոշության պայմաններում, եզրակացնում է WGC-ն։
ING բանկային խմբի փորձագետների կարծիքով, կենտրոնական բանկերը շարունակում են մնալ ոսկու պահանջարկը որոշող հիմնական գործոնը։ Նրանց հաշվարկներով՝ 2025 թվականի երրորդ եռամսյակում կենտրոնական բանկերը գնել են մոտ 220 տոննա ոսկի, ինչը 28%-ով ավելի է, քան երկրորդ եռամսյակում և 6%-ով ավելի, քան հինգ տարվա միջին ցուցանիշը, նշում են նրանք։ Բանկային խմբի փորձագետների կարծիքով, կենտրոնական բանկերի հետաքրքրությունը ոսկու նկատմամբ մասամբ պայմանավորված է մի շարք երկրներում առկա այն մտահոգություններով, որ սահմանափակումները կարող են ազդել նաև իրենց վրա՝ ռուսական ակտիվների սառեցումից հետո։
Չինաստանի գաղտնի ոսկին
ING-ն նշում է, որ Չինաստանի կենտրոնական բանկը 13 ամիս անընդմեջ հայտնել է ոսկու գնումների մասին՝ նոյեմբերին դրանք ավելացնելով 30,000 ունցիայով (0.93 տոննա), չնայած ռեկորդային բարձր գներին: Համաշխարհային Ոսկու Խորհրդի (WGC) տվյալներով՝ այս տարվա սկզբից մինչև նոյեմբեր Չինաստանը հայտնել է 26 տոննա ոսկու պաշտոնական գնումների մասին: Սա երկրի ոսկու պաշարները հասցնում է մոտավորապես 74.1 միլիոն ունցիայի (2,305 տոննա): Բանկային խմբի փորձագետները գրում են, որ Չինաստանը նաև փորձում է ընդլայնել իր ներկայությունը թանկարժեք մետաղների շուկայում՝ օտարերկրյա բանկերին տրամադրելով ոսկու պահեստավորման տարածքներ: Կամբոջան արդեն ընդունել է առաջարկը: Չինաստանի այս գործողությունները ցույց են տալիս, որ Պեկինը ոսկին դիտարկում է ոչ միայն որպես պահուստային ակտիվ, այլև որպես ֆինանսական ազդեցության գործիք, նշում են ING-ի փորձագետները:
Այնուամենայնիվ, Չինաստանի կողմից չհայտարարագրված ոսկու գնումները կարող են ավելի քան տասը անգամ գերազանցել պաշտոնական թվերը, ըստ FT-ի: Ըստ Societe Generale-ի վերլուծաբանների, որոնց մեջբերել է հրատարակությունը, Չինաստանի կողմից այս տարի գնված թանկարժեք մետաղների ընդհանուր ծավալը կարող է հասնել մինչև 250 տոննայի:
Ի տարբերություն նավթի, որի առաքումները վերահսկվում են արբանյակային տարբերակով, ոսկու գնումները վերահսկելը գործնականում անհնար է, նշում է FT-ն: Այն փաստը, որ Չինաստանը ավելի շատ ոսկի է գնում, քան պաշտոնապես հայտարարում է, հաստատում են առևտրականների հաշվարկները, որոնք հետևում են 400 ունցիայի (12.44 կգ) սերիական համարներով ձուլակտորների պատվերներին, որոնք սովորաբար արտադրվում են Շվեյցարիայում կամ Հարավային Աֆրիկայում և այնուհետև Չինաստան են ուղարկվում Լոնդոնով, գրում է հրատարակությունը:
Չինաստանի արտաքին առևտրի ավելցուկը 2025 թվականի հունվար-նոյեմբեր ամիսներին հասել է 1 տրիլիոն դոլարի։
Չինաստանն իսկապես ապադոլարիզացվում է՝ հրաժարվելով ԱՄՆ պետական պարտատոմսերից, ասում է «Ուրալսիբ» բանկի թանկարժեք մետաղների շուկայի վերլուծաբան Օքսանա Լուկիչևան։ Հոկտեմբերին Չինաստանը վաճառել է 11 միլիարդ դոլարի ամերիկյան արժեթղթեր, իսկ տարվա ընթացքում՝ 134 միլիարդ դոլար, կրճատելով իր ընդհանուր պորտֆելը մինչև 689 միլիարդ դոլար, ինչը ամենացածրն է 2008 թվականից ի վեր, ասում է նա։
Ռուսական ոսկու հետքը
ՌԻԱ Նովոստին վերջերս հաղորդել էր, հղում անելով չինական մաքսային տվյալների սեփական վերլուծությանը, որ Չինաստանը նոյեմբերին Ռուսաստանից գնել է 961 միլիոն դոլարի ոսկի, ինչը երկկողմ առևտրի պատմության մեջ ամենաբարձր ցուցանիշն է։ Գործակալությունը գրում է, որ հոկտեմբերին Ռուսաստանը Չինաստանին մատակարարել է 930 միլիոն դոլարի ոսկի։ ՌԻԱ Նովոստին չի նշում վաճառքի ֆիզիկական ծավալները կամ չի նշում ոսկու հնարավոր գինը, նշելով միայն, որ անցյալ տարվա հոկտեմբեր և նոյեմբեր ամիսներին ռուսական մետաղ չի արտահանվել Չինաստան։ Եթե ոսկին գնվեր շուկայական գներով, 961 միլիոն դոլարով կարելի էր գնել մոտ 6.5 տոննա։
Ավանդաբար, Ռուսաստանում արտադրվող ոսկու առյուծի բաժինը Մեծ Բրիտանիայում վաճառվում էր Լոնդոնի ձուլակտորների շուկայի ասոցիացիայի (LBMA) միջոցով: Սակայն, 2022 թվականի մարտին LBMA-ն կասեցրեց «Good Delivery» կարգավիճակը ռուսական ոսկու ձուլարանների և ոսկով առևտուր անող ռուսական բանկերի համար: 2022 թվականի հունիսին G7-ը հայտարարեց ռուսական ոսկու ներմուծման արգելքի մասին. Եվրամիությունը նմանատիպ միջոցառում ընդունեց հուլիսին, իսկ Շվեյցարիան միացավ օգոստոսին:
«Զիֆրա Բրոքեր» ընկերության վերլուծաբան Դմիտրի Վիշնևսկու խոսքով՝ ոսկու գների աճը կարող է թույլ տալ Ռուսաստանի ոսկու արտադրությունը տարեկան 4.5%-ով աճել՝ հասնելով 345 տոննայի 2025 թվականին: Նա պնդում է, որ «ՌԻԱ Նովոստի»-ի տվյալները Չինաստան ռուսական ոսկու զգալի առաքումների վերաբերյալ կարող են վկայել, որ ստեղծվել է կայուն վաճառքի ալիք: Վիշնևսկին կարծում է, որ Չինաստանի ապադոլարիզացման քաղաքականությունը կհանգեցնի նրան, որ ոսկու գները 2026 թվականին կբարձրանան մինչև 4900-5000 դոլար մեկ ունցիայի համար, ինչը Ռուսաստանին խթան կհանդիսանա ավելացնել մատակարարումները Չինաստան:
Համաձայն WGC-ի՝ Ռուսաստանը 2024 թվականին արտադրել է 330 տոննա ոսկի և աշխարհում երկրորդ տեղն է զբաղեցնում Չինաստանի 380.2 տոննայից հետո:
ՌԻԱ Նովոստիի հաղորդմամբ՝ 2025 թվականի հոկտեմբեր-նոյեմբեր ամիսներին Չինաստան ռուսական ոսկու մատակարարումների կտրուկ աճը կարող է արտացոլել ոչ թե միանվագ աճ, այլ Ռուսաստանից արտահանման հոսքերի վերաուղղորդում, ըստ Մոլդերֆի: Պեկինը իսկապես վարում է ակտիվների դիվերսիֆիկացման քաղաքականություն՝ նվազեցնելով իր կախվածությունը դոլարից և ավելացնելով ոսկու բաժինը իր պահուստներում, ասում է նա: Ռուսական ոսկու մուտքը արևմտյան շուկաներ սահմանափակ է, բայց դրա պահանջարկը մնում է բարձր։