Ֆինանսական

USD BUY - 382.00+0.00 USD SELL - 384.50+0.00
EUR BUY - 446.00+0.00 EUR SELL - 452.00+2.00
OIL:  BRENT - 66.99+1.70 WTI - 62.60+1.20
COMEX:  GOLD - 3680.70-0.30 SILVER - 42.68+0.05
COMEX:  PLATINUM - 1402.70+0.15
LME:  ALUMINIUM - 2689.50+0.60 COPPER - 10067.50+0.16
LME:  NICKEL - 15391.00+1.59 TIN - 34975.00+0.80
LME:  LEAD - 2017.50+1.05 ZINC - 2957.00+1.97
FOREX:  USD/JPY - 147.66+0.09 EUR/GBP - 1.1733+0.11
FOREX:  EUR/USD - 1.1733+0.11 GBP/USD - 1.3556+0.03
STOCKS RUS:  RTSI - 1060.18-0.86
STOCKS US: DOW JONES - 45834.22-0.59 NASDAQ - 22141.10+0.44
STOCKS US: S&P 500 - 6584.29-0.05
STOCKS JAPAN:  NIKKEI - 44768.12+0.89 TOPIX - 3160.49+0.40
STOCKS CHINA:  HANG SENG - 26388.16+1.16 SSEC - 3870.60-0.12
STOCKS EUR:  FTSE100 - 9283.29-0.15 CAC40 - 7825.24+0.02
STOCKS EUR:  DAX - 23698.15-0.02
12/09/2025  CBA:  USD - 383.47+0.72 GBP - 519.91+2.59
12/09/2025  CBA:  EURO - 449.96+2.75
12/09/2025  CBA:  GOLD - 44748-177 SILVER - 506.41-0.65
Կենտրոնական բանկ. «ԱՐՈՒՍ» դրամական փոխանցումների միասնական համակարգի վերաբերյալ
25/07/2016 18:37
Կիսվել

Կենտրոնական բանկ. «ԱՐՈՒՍ» դրամական փոխանցումների միասնական համակարգի վերաբերյալ

Դրամական փոխանցումների բնագավառը, հանդիսանալով արագ զարգացող ոլորտ, նոր տեխնոլոգիաների և նոր գործիքների կիրառման առումով  պահանջում է մշտական ուշադրություն թե՛ կարգավորման, թե՛ վերահսկման տեսակետից: ՀՀ կենտրոնական բանկը, կարևորելով դրամական փոխանցումների դերը ՀՀ ֆինանսական շուկայում և հաշվի առնելով արտասահմանյան դրամական փոխանցումների համակարգերով աշխատելու ընթացքում ի հայտ եկած մի շարք խնդիրներ, ձեռնամուխ եղավ Հայաստանի Հանրապետությունում «ԱՐՈՒՍ» անվանմամբ դրամական փոխանցումների միասնական համակարգի ստեղծմանը՝ ՀՀ ֆինանսական համակարգի կայունությունը ամրապնդելու նպատակով:

Մի շարք ԶԼՄ-ների միջոցով որոշ փորձագետներ տեսակետներ են հայտնել «ԱՐՈՒՍ» համակարգի վերաբերյալ, որոնք, ըստ Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի, թերի են կամ միտումնավոր մոլորեցնող և խեղաթյուրում են համակարգի ստեղծման հիմնական նպատակը: Ավելին, այն կարծիքը, որ համակարգի ներդրումը «կսահմանափակի շուկայում մրցակցությունը, քանի որ բոլոր սակագները և վճարման ժամկետները կվերահսկվեն մեկ համակարգի միջոցով», անհիմն է և կարող է սխալ ազդակ հանդիսանալ շուկայի համար: Իրականում «ԱՐՈՒՍ» համակարգի ստեղծումը ՀՀ ԿԲ և ՀՀ առևտրային բանկերի համատեղ մտահաղացման արդյունք է, և նախատեսվում է, որ այն.

– միասնական հարթակի հիման վրա և տարբեր գործիքների կիրառման հնարավորությամբ ապագայում կդառնա մանրածախ վճարումների միասնական համակարգ, որը հիմքում ունենալով մասնակիցների ազատ մրցակցության ապահովման սկզբունքը, կապահովի  սպառողներին էժան և որակյալ ծառայություններ,

– կբացառի ներկայումս ՀՀ դրամական փոխանցումների շուկային սպառնացող առանձին արտասահմանյան համակարգի կողմից գերիշխող և թելադրող դիրք ունենալու վտանգը,

– կբարձրացնի անվտանգությունը և արդյունավետությունը (անվտանգության միասնական չափորոշիչների կիրառման միջոցով),

– կստեղծի բարենպաստ պայմաններ և կկրճատի դրամական փոխանցումների շուկայի մասնակիցների և սպառողների ընթացիկ ծախսերը (լայն ենթակառուցվածքի հասանելիության հաշվին),

– կսահմանափակի արտասահմանյան համակարգի օպերատորների անվճարունակության/սնանկության կամ տվյալ երկրի կարգավորող մարմնի կողմից համակարգերի օպերատորներին սնանկ ճանաչելու կամ գործունեությունը դադարեցնելու դեպքում չվճարման ռիսկը՝ համարժեք ապահովվածության մեխանիզմներ կիրառելու միջոցով և կբարձրացնի հանրության վստահությունը:

Միաժամանակ, հարկ ենք համարում նշել, որ համակարգում ամրագրված միասնական սակագնային քաղաքականության սկզբունքը չի ենթադրում սակագների թելադրում, ինչպես մեկնաբանվում է լրատվամիջոցներից մեկում: Նախատեսվում է, որ այդ քաղաքականությունը ուղղված է լինելու հավասար մրցակցային պայմանների ապահովման միջոցով և մասշտաբի էֆեկտի հաշվին դրամական փոխանցումների շուկայում առկա սակագների նվազեցմանը, քանի որ նույն տեսակի ծառայությունը հասանելի կլինի միասնական համակարգի ներքո, և սպառողը հնարավորություն կունենա ընտրելու իրեն առավել հարմար և մատչելի փոխանցման տարբերակ:

Լրատվամիջոցներում արտահայտված մեկ այլ մտավախությունը, որ «չափից դուրս վերահսկողությունը կարող է խոչընդոտել արտասահմանյան համակարգերի  մուտքը շուկա», նույնպես անհիմն է: Հակառակը՝ «ԱՐՈՒՍ» համակարգի ներդրումը կհեշտացնի արտասահմանյան համակարգերի մուտքը հայաստանյան շուկա, քանի որ ինչպես ՀՀ ֆինանսական կազմակերպությունները, այնպես էլ արտասահմանյան համակարգերի օպերատորները փոխանցումների կատարման համար բազմաթիվ երկկողմանի պայմանագրեր կնքելու փոխարեն կկնքեն մեկ պայմանագիր` «ԱՐՈՒՍ» համակարգի օպերատորի հետ, իսկ համակարգերի օպերատորները ստիպված չեն լինի հսկել մասնակիցների ֆինանսական ռիսկերը, ինչը կլինի առավել հարմար, քիչ ռեսուրսատար և քիչ ժամանակատար՝ միաժամանակ ընձեռելով հասանելիություն ՀՀ վճարահաշվարկային համակարգի բոլոր մասնակիցներին: Ինչ վերաբերում է  ՀՀ կենտրոնական բանկի կողմից իրականացվող վերահսկողությանը, ապա այն կլինի ավելի մեղմ, քանի որ մի շարք ռիսկերի կառավարումը կենտրոնացված ձևով կիրականացվի «ԱՐՈՒՍ» համակարգում:

Անհիմն է նաև Հայաստանյան դրամական փոխանցումների շուկայում նախկինում գործող համակարգերից մեկի այն հայտարարությունը, որ առևտրային հարաբերությունների պետական կարգավորումը արդյունավետ չէ և չի նպաստի բիզնեսի զարգացմանը: Անհրաժեշտ ենք համարում նշել, որ նման կարծիք արտահայտած համակարգի գործունեությունը հայաստանյան շուկայում ՀՀ կենտրոնական բանկի կողմից դադարեցվել էր ՀՀ կենտրոնական բանկի իրավական ակտերով սահմանված պահանջները չբավարարելու (հասանելիությունը ամենուրեք չապահովելու) հիմքով: Այդ իսկ պատճառով, միասնական համակարգ ստեղծելու վերաբերյալ նման կազմակերպությունների մեկնաբանությունները չենք համարում անկողմնակալ և հիմնավորված:

Այնուամենայնիվ, հարկ ենք համարում նշել, որ ՀՀ կենտրոնական բանկի վարած քաղաքականությունը երբևիցե չի ստեղծել և չի ստեղծի  խոչընդոտներ արտասահմանյան դրամական փոխանցումների համակարգերի՝ հայաստանյան շուկա մուտք գործելու համար, ինչի մասին են վկայում ներկայումս Հայաստանում գործող 13 (այդ թվում` 4-ը ռուսական) արտասահմանյան փոխանցումների համակարգերը:

12/09/2025
դրամ
Դոլար (USD)
383.47
+0.72
Եվրո (EUR)
449.96
+2.75
Ռուբլի (RUR)
4.5602
+0.0594
Լարի (GEL)
142.03
+0.06
44748
-177
Արծաթ
506.41
-0.65