Ինչու՞ են տեխնոլոգիական ընկերությունները անցնում pre-IPO մեխանիզմի
Pre-IPO-ի մեխանիզմը, որն ենթադրում է ընկերության բաժնետոմսերի տեղաբաշխում նախքան այն հրապարակելը, դառնում է միտում: Եթե համապատասխան օրենքների ընդունումից հետո առաջին տարվա ընթացքում` ամբողջ 2021 թվականի համար, այս շուկայում գործարքների ծավալը կազմել է 300 միլիոն ռուբլուց պակաս, ապա 2023 թվականին այն գրեթե հասել է 5 միլիարդ ռուբլու։ Թռիչքաձև աճի պոտենցիալ ունեցող փոքր` ոչ պետական, ընկերությունների համար Pre-IPO-ն թույլ է տալիս բիզնեսում ներգրավել միջինում 200 միլիոնից մինչև 1 միլիարդ ռուբլի, իսկ ներդրողներին` 200-300% բազմակի շահույթ ստանալ։
Շատերը այս շուկա են գալիս մեծ գումարների ակնկալիքով, և առայժմ նրանց սպասելիքներն արդարացվում են։ 2024 թվականի առաջին կիսամյակում ռեկորդը սահմանել է «Бери заряд» էներգաբանկի վարձակալության ցանցը, որն ընդամենը երեք օրվա ընթացքում pre-IPO-ի միջոցով կուտակել է 750 միլիոն ռուբլի։ Մի քանի ամիս անց՝ 2024 թվականի հուլիսի վերջին, «Самолет Плюс» անշարժ գույքի որոնման և վաճառքի ծառայությունը հասավ նոր բարձունքների և Zorko ներդրումային հարթակում հավաքեց 825 միլիոն ռուբլի: Իսկ այժմ սպասումները կապված են ռուսական մասնավոր օդատիեզերական SR Space ընկերության կողմից 1․5 մլրդ ռուբլի ներգրավելու ծրագրերի հետ, որին համեմատում են Starlink-ի հետ։ Սա կլինի pre-IPO առաջին գործարքը Մոսկվայի բորսայի նոր հարթակում: Ընդհանուր առմամբ, այս տարի կարող է իրականացվել 10-12 գործարք 3-5 միլիարդ ռուբլի արժեքով։
Հատկանշական են նաև մենեջերների ուղեցույցները, որոնք 2024 թվականի մայիսի վերջին գործարկել են սեփական pre-IPO հիմնադրամը 4 միլիարդ ռուբլու չափով: Նախագիծը ստեղծվել է «Восход» ֆոնդի, Alfa բանկի, Alfa Capital Management Company-ի, Tinkoff բանկի (այժմ T-Bank) և Tinkoff Capital ՍՊԸ-ի կողմից: Գործընկերները մտադիր են ներդրումներ կատարել տեխնոլոգիական նախագծերում, որոնք ապացուցել են իրենց արդյունավետությունը և նախատեսում են երկուսից չորս տարվա ընթացքում մուտք գործել հանրային շուկա: Նրանք մեկ ընկերությունում ներդրումների միջին չափը սահմանել են 400 մլն ռուբլի, մասնակցության մասնաբաժինը ակնկալվում է բաժնետիրական կապիտալի 5-10%-ը։
Ընկերությունների ակտիվությունը և մասնավոր ներդրողների կողմից պահանջարկի աճը, ինչպես նաև pre-IPO գործարքների ֆինանսավորման տեխնոլոգիական հարթակների ի հայտ գալը հիանալի հիմք են ստեղծել վենչուրային կապիտալի շուկայի զարգացման համար։ Տարվա ընթացքում որակավորված ներդրողների թիվն աճել է 27%-ով՝ հասնելով 660,000-ի, իսկ բրոքերային հաշիվներում նրանց ակտիվներն աճել են 48%-ով (մինչև 7 տրիլիոն ռուբլի):
Այնուամենայնիվ, չնայած անցյալ տարվա արդյունքներին` շարունակվող ներդրումների տասնապատիկ աճին, ռուսական վենչուրային կապիտալը դեռևս աղետալիորեն թերֆինանսավորվում է։ 2024 թվականի սկզբին Ռուսաստանում վենչուրային ներդրումների ծավալը հինգ անգամ պակաս էր, քան Լեհաստանում, 50 անգամ պակաս, քան Գերմանիայում, և 500 անգամ պակաս, քան Իսրայելում։
Տեխնոլոգիական հրապարակումներն իրականացվում են Իդրամի աջակցությամբ։