Հայաստանի ատոմային ոլորտի հոբելյանի առթիվ մեկնարկեց «Կյանքի էներգիա» ֆոտոմրցույթը
Հայաստանում մեկնարկել է երկրի ատոմային ոլորտի 55-ամյակին նվիրված «Կյանքի էներգիա» ֆոտոմրցույթի աշխատանքների ընդունումը: Մրցույթի կազմակերպիչներն են՝ Հայկական ԱԷԿ-ը և «Ռոսատոմ» Պետկորպորացիան՝ ՀՀ Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների, ՀՀ Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունների և Երևանում և Գյումրիում գիտության և մշակույթի Ռուսաստանյան կենտրոնների հետ համատեղ:
«Այս տարի Հայաստանը նշում է մեզ համար շատ նշանակալի ոլորտի հոբելյանը: Ուրախ եմ տեղեկացնել, որ մրցույթի աշխատանքների ընդունումն արդեն բացված է», – ասաց Մարգարիտա Բալայանը, ՀՀ տարածքային կառավարման ու ենթակառուցվածքների նախարարության, էներգետիկայի վարչության, ատոմային էներգետիկայի բաժնի պետ:- «Այսօր մեր երկրի համար առանձնահատուկ նշանակություն ունի ատոմային տեխնոլոգիաների զարգացումը: Հայաստանում դրանց կիրառման հիմնական ոլորտը էներգետիկան է՝ ապահովելով մեզ էներգետիկ անվտանգությունն ու անկախությունը: Բայց ատոմային տեխնոլոգիաները նույնպես նպաստում են բժշկության զարգացմանը, հասցնում են գիտությունը նոր մակարդակի և կյանքն ավելի հարմարավետ դարձնում: Այս ամենը հնարավոր դարձավ մեր մասնագետների շնորհիվ և սա մեկ անգամ ևս ընդգծում է, որ մեր երկրում շատ տաղանդավոր մարդիկ են ապրում»:
Մրցույթի մասնակից կարող են դառնալ Հայաստանի բնակիչները` պրոֆեսիոնալ և սիրողական լուսանկարիչներ, անկախ տարիքից, մասնագիտությունից և հետաքրքրություններից: Աշխատանքները կարելի է նկարահանել թվային կամ ժապավենային լուսանկարչական սարքով, սմարթֆոնով կամ նույնիսկ դրոնով և այլ սարքով՝ այսօր ժամանակակից տեխնոլոգիաների շնորհիվ մենք ունենք անսահման հնարավորություններ:
Մրցույթի շրջանակներում հեղինակներին առաջարկվում է ներկայացնել իրենց տեակետն այն մասին, թե ինչ է «Հայաստանի էներգիան» ընդհանուր առմամբ: Մրցույթին մասնակցելու համար կարելի է աշխատանք ներկայացնել հետևյալ թեմաներով.
- Իմ երկրի ատոմային էներգիան․ լուսկանկարներ, որոնք արտացոլում են բնության և հանրության փոխհարաբերությունները ատոմային էներգետիկայի հետ;
- Հայաստանի կյանքի էներգիան․ Հայաստանի գլխավոր հարստությունը՝ մարդկանց ներկայացնող ֆոտոպատմություններ: Լուսանկարի կերպարները կարողեն լինել մարզիկներ, արվեստագետներ, գիտնականներ և այլն:
- Հայաստանի էկոլոգիան և բնությունը․ լուսանկարներ, որոնք արտացոլում են Հայաստանի բնության բացառիկ գեղեցկությունն ու բազմազանությունը, միևնույն ժամանակ դրա փխրունությունն ու խոցելիությունը:
- Հայաստանի ատոմային էներգետիկայի պատմությունը՝ արխիվային լուսանկարներ, որոնք ցույց են տալիս Հայաստանում առաջին ատոմակայանը, մարդկանց, ովքեր այդ ժամանակ աշխատում էին ատոմակայանում:
«Հրավիրում եմ բոլորին մասնակցելու «Կյանքի էներգիա» ֆոտոմրցույթին: Կրթության ոլորտի ներկայացուցիչներին և այլ ոլորտի մասնագետներին, դպրոցականներին և մեր բուհերի տեխնիկական, գեղարվեստական և այլ մասնագիտությունների ուսանողներին: Մենք հրավիրում ենք նաև լուսանկարչական ստուդիաների ուսանողներին, լրագրողներին և ֆոտոթղթակիցներին, ինչպես նաև նրանց, ովքեր պարզապես սիրում են լուսանկարել: Համոզված եմ, որ մրցույթի շնորհիվ մենք կբացահայտենք նոր տաղանդներ, և ներկայացված լուսանկարները թույլ կտան նորովի նայել Հայաստանին և ատոմային ոլորտին», – ասաց Արկադի Պապոյանը, ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության արտաքին կապերի և սփյուռքի վարչության պետ:
Պատահական չէ, որ լուսանկարների այս մրցույթն անցկացվում է Ռոսատոմի հետ համատեղ: Հայկական ԱԷԿ-ի արդիականացման գլխավոր կապալառուն է «Ռոսատոմ» պետական կորպորացիայի ձեռնարկությունը « Ռուսատոմ սերվիս» ԲԸ-ն է:
«Հայ գործընկերների հետ մեր համագործակցությունը ռազմավարական բնույթ ունի. միասին մենք բարձրացնում ենք ՀԱԷԿ-ի անվտանգությունը ՝ դրա աշխատանքը մինչև 2026 թվականը երկարացնելու համար: Նախագծի իրականացման ընթացքում մենք հասցրեցինք ամբողջ սրտով սիրել այս հիանալի երկիրը: Հայաստանը պայծառ արևի, զարմանալի լանդշաֆտների և ճարտարապետության, և, իհարկե, մեծ սրտով մարդկանց երկիր է: Ուրախ ենք շնորհավորել Հայաստանին այս կարևոր հոբելյանի կապակցությամբ և աջակցել «Կյանքի էներգիա» ֆոտոմրցույթին: Անհամբեր կսպասենք մասնակիցների աշխատանքներին», – նշել է Յուրի Սվիրիդենկոն `ռուսական կողմից Հայկական ԱԷԿ-ի շահագործման ժամկետը երկարացնելու նախագծի ղեկավար:
Մասնակիցը կարող է իր աշխատանքն ուղարկել հետևյալ հղումով. https://forms.gle/3KTSeZoW3qK2Axfy5
Մրցույթի աշխատանքների ընդունումը բաց է մինչև մարտի 21-ը, իսկ մրցույթի արդյունքները հայտնի կդառնան ապրիլին: Ընդհանուր առմամբ, լուսանկարների մրցույթի շրջանակներում հայտարարված է 6 մրցանակ, լավագույն աշխատանքների հեղինակները կստանան պատվոգրեր և նվերների հավաստագրեր:
Ֆոտոմրցույթի կանոնների վերաբերյալ լրացուցիչ տեղեկություններ ստանալու համար կարող եք այցելել Lookaround Armenia՝ «Ռոսատոմ» Պետկորպորացիայի կրթական նախագծի մրցույթի էջ` https://www.facebook.com/events/771726410106951:
2021թ Հայաստանում նշվում է ատոմային ոլորտի 55-ամյակը։ 1966թ սեպտեմբերի 17-ը դարձավ ատոմային ճյուղի պատմության ելակետը՝ Հայաստանի ԽՍՀ Կառավարության նախաձեռնությամբ ԽՍՀՄ Նախարարների Խորուրդը Հայաստանում առաջին ատոմակայան կառուցելու որոշում ընդունեց։ Նորմատիվային ամբողջ բազան ստեղծվում էր «զրոյից»։ Հայկական ԱԷԿ-ի նախագիծը խորհրդային ատոմագործների ունիկալ տեխնոլոգիական լուծում էր։ Սա առաջին կայանն էր բարձր սեյսմիկությամբ տարածաշրջանների համար։ Դրա օրինակով են այսօր կառուցվում կայանները աշխարհի բարձր սեյսմիկ շրջաններում։ Հայկական ԱԷԿ-ի առաջին էներգաբլոկը շահագործման հանձնվեց 1976թ․ դեկտեմբերի 25-ին, իսկ երկրորդը՝ 1980թ․ հունվարի 5-ին։ Այսօր ՀԱԷԿ-ն ապահովում է Հայաստանի էլեկտրաէներգիայի մեկ երրորդից ավելին և ապահովում երկրի էներգետիկ անվտանգությունն ու անկախությունը։ Հայաստանի ատոմային ոլորտը զարգացել է շնորհիվ երկրի գիտական կենտրոնների և ճյուղային ձեռնարկությունների․ Էներգետիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտի, ՀՀ կառավարությանն առընթեր միջուկային անվտանգության կարգավորման պետական կոմիտեի, ԱԷԿ-ի շահագործման հայկական հետազոտական ինստիտուտի, , Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանի և այլ։
Ատոմային ոլորտը չի սահմանափակվում էներգետիկայով և թույլ է տվել կիրառել տեխնոլոգիաներն այնպիսի ոլորտներում ինչպիսիք են բժշկությունը, գյուղատնտեսությունը, տիեզերքը։ Մասնավորապես, Հայաստանում ակտիվ զարգանում է միջուկային բժշկությունը․ վերջին մի քանի տարիներին երկրում սկվեց իզոտոպների արտադրությունը, առաջին անգամ անցկացվեց պոզիտրոնաէմիսսիոն տոմոգրաֆիան։ Այս ուղղությամբ աշխատանքներ են իրականացնում Ա․Ալիխանյանի անվան Ազգային գիտական լաբորատորիան (ԵրՖԻ), Վ․Ֆանարջյանի անվան Ուռուցքաբանության Ազգային կենտրոնը, Ռոդիոակտիվ իզոտոպերի կենտրոնը, Միջուկային բժշկության կենտրոնը։
Հայկական ԱԷԿ-ը՝ Հարավային Կովկասի միակ ատոմային կայանն է, որն արտադրում է Հայաստանի էլեկտրաէներգիայի ավելի քան 30 տոկոսը։ Ատոմային էներգետիկայի բնագավառում Հայաստանի և Ռուսաստանի առանցքային նախագիծն է՝ Հայկական ԱԷԿ-ի երկրորդ էներգաբլոկի արդիականացումն ու շահագործան ժամկետի երկարաձգումը։ Հայաստանը կուտակել է ԱԷԿ-ի շահագործման եզակի փորձ։ Երկրորդ էներգաբլոկը վերագործարկվել է շուրջ 6.5 տարվա դադարից հետո։ Կայանը կարևորագույն դեր է խաղում Հայաստանի էներգահամակարգի զարգացման և երկրի սոցիալ-տնտեսական կյանքի համար։ Հայկական ԱԷԿ-ի շահագործման ժամկետի երկարաձգման նախագծի գլխավոր կապալառուն է «Ռուսատոմ Սերվիս» ընկերությունը։
«Ռոսատոմ» -ը աշխարհում միակ ընկերությունն է, որն ունի պաշարներ և իրավասություններ միջուկային էներգիայի արտադրության ցանցի բոլոր հատվածներում հաջող գործունեության համար: «Ռոսատոմը» միավորում է ակտիվները լայն տեսականիով. Ներառյալ՝ նախագծում, շինարարություն, ատոմակայանների շահագործում, ուրանի արդյունահանում, վերամշակում ու հարստացում, միջուկային վառելիքի մատակարարում, ծախսված վառելիքի պահպանում, փոխադրում և անվտանգ վերամշակում: Ռոսատոի-ի գործունեության շրջանակը ներառում է նաև միջուկային բժշկության կարիքների համար սարքավորումների և իզոտոպային ապրանքների արտադրություն, գիտական հետազոտությունների անցկացում, նյութագիտություն, թվային արտադրանքի արտադրություն և տարբեր միջուկային և ոչ միջուկային նորարարական ապրանքների արտադրություն: Պետական կորպորացիայի ռազմավարությունն է ՝ մշակել ցածր ածխածնի արտադրության նախագծերի զարգացում, ներառյալ հողմաէներգետիկան: Այսօր «Ռոսատոմը» միավորում է ավելի քան 300 ձեռնարկություն և կազմակերպություն, ընդհանուր առմամբ դրանցում աշխատում է շուրջ 250 հազար մարդ: