Սոցիալական

USD BUY - 381.00+0.00 USD SELL - 384.00+0.00
EUR BUY - 442.00+0.00 EUR SELL - 447.00+0.00
OIL:  BRENT - 67.14-2.57 WTI - 63.51-2.88
COMEX:  GOLD - 3587.50-0.24 SILVER - 41.03-0.58
COMEX:  PLATINUM - 1431.60+1.73
LME:  ALUMINIUM - 2611.00-1.02 COPPER - 9884.00+0.48
LME:  NICKEL - 15439.00+1.01 TIN - 34952.00+2.20
LME:  LEAD - 2003.50+0.78 ZINC - 2832.50+0.68
FOREX:  USD/JPY - 148.25-0.38 EUR/GBP - 1.1654+0.24
FOREX:  EUR/USD - 1.1654+0.24 GBP/USD - 1.3424+0.44
STOCKS RUS:  RTSI - 1117.32+0.46
STOCKS US: DOW JONES - 45271.23-0.05 NASDAQ - 21497.73+1.02
STOCKS US: S&P 500 - 6448.26+0.51
STOCKS JAPAN:  NIKKEI - 42580.27+1.53 TOPIX - 3080.17+1.03
STOCKS CHINA:  HANG SENG - 25058.51-1.12 SSEC - 3765.88-1.25
STOCKS EUR:  FTSE100 - 9177.99+0.67 CAC40 - 7719.71+0.86
STOCKS EUR:  DAX - 23594.80+0.46
04/09/2025  CBA:  USD - 382.25-0.4 GBP - 513.94+1.04
04/09/2025  CBA:  EURO - 445.36-0.2
04/09/2025  CBA:  GOLD - 43704+768 SILVER - 502.15+3.65
Պատերազմ. Ցեղասպանություն և տարհանում. 1922թ. Յակոբ Քյունցլերի կողմից հայ որբերի տարհանումն Օսմանյան կայսրությունից
20/01/2015 13:50
Կիսվել

Պատերազմ. Ցեղասպանություն և տարհանում. 1922թ. Յակոբ Քյունցլերի կողմից հայ որբերի տարհանումն Օսմանյան կայսրությունից

1915-1923 թթ. Հայոց ցեղասպանության հետևանքով հազարավոր հայ երեխաներ որբացան և կրոնափոխ եղան: Նրանց մեծ մասը հարազատների կորստից հետո հայտնվեց անմարդկային պայմաններում՝ զրկվելով կենցաղային ամենատարրական պայմաններից: Որբերից շատերը մահացան սովի և այդ տարիներին մոլեգնող տարբեր համաճարակներրի հետևանքով: 1918 թ. հոկտեմբերի 30-ի Մուդրոսի զինադադարից անմիջապես հետո հայ որբերին վերահաս կորստից փրկելու համար գործուն աշխատանքներ իրականացրեցին հայկական միությունները (Հայ Բարեգործական Ընդհանուր Միություն (ՀԲԸՄ), Ազգային խնամատարություն), հայոց եկեղեցին (Ազգային առաջնորդարաններ), անհատները` հատկապես Հայկական լեգեոնի և հայկական կամավորական գնդերի զինվորականները, օտարերկրյա նպաստամատույց կազմակերպությունները (Մերձավոր Արևելքի ամերիկյան նպաստամատույց կոմիտե, Լոնդոնի քաղաքագլխի ֆոնդ, Դանիացի տիկնանց միություն, Ռուսական Կարմիր խաչ, Ռուսաստանի քաղաքների միություն և այլն), ինչպես նաև միջազգային կազմակերպությունները (Կարմիր խաչ, Ազգերի լիգա): 

Հայ որբերին հավաքագրում էին Օսմանյան կայսության տարբեր հատվածներից, սիրիական անապատներից, Անդրկովկասից, մահմեդական ընտանիքներից, ազատագրում թուրքական պետական որբանոցներից: Որբահավաք աշխատանքների շնորհիվ 1918-21 թթ. ընթացում հավաքագրվեց ավելի քան 77 000 հայ երեխա(1), որոնք տեղաբաշխվեցին Թուրքիայի, Կովկասի, Միջին Արևելքի հայկական և օտարերկրյա նպաստամատույց կազմակերպությունների, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գտնվող պետական որբանոցներում: 

Փոքր Ասիայում քեմալական (Ազգայնական) շարժման ծավալմանը զուգընթաց՝ 1921-22 թթ. Օսմանյան կայսրության որբանոցներում ապաստանած հայ երեխաների համար ստեղծվեց վտանգավոր իրավիճակ: Այն ավելի սրվեց Կիլիկիայում քեմալականների կողմից իրագործված հայկական կոտորածներից հետո, որի հետևանքով հազարավոր կիլիկիահայեր Այնթափից, Մարաշից, Հաճընից, Մերսինից և այլ վայրերից ստիպված էին լքել իրենց հայրենի բնակավայրերը: 1921 թ. վերջին՝ կիլիկիահայերի զանգվածային գաղթի ընթացքում, շուրջ 7 500 հայ որբ Կիլիկիայից տեղափոխվեց Հալեպ, Բեյրութ, Դամասկոս և Ալեքսանդրեթ, որոնց մեծ մասը հայտնվեց Ազգային խնամատարության և Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միության խնամակալության տակ(2): Փաստորեն, հայ որբերը երկրորդ անգամ էին տարհանվում Կիլիկիայից: Այս կապակցությամբ Հայոց ցեղասպանության վերապրող Հմայակ Գրանյանը(3) գրում է. «Դեկտեմբերի 31-ի [1921 թ.-Գ.Խ.] առաւօտ, Միքայէլ Նաթանեանի հետ, Սիսուան եւ Քէլէկեան որբանոցներու բանալիները, կահ-կարասիներու ցուցակները եւ զոյգ շէնքերու ֆիզիքական նկարագրութիւնը … տարինք ֆրանսացի կառավարիչ՝ գնդապետ Քլեմանին յանձնեցինք եւ արցունքոտ աչքերով վերադարձանք որբերուն, առաջնորդելու համար երկաթուղագծին կայարանը եւ անկէ՝ Իսկենտերուն, վերջին անգամ ալ, մօտ հազար բերնով, երգելով. 

Գոհար Խանումյան 

Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ (ՀՑԹԻ)

04/09/2025
դրամ
Դոլար (USD)
382.25
-0.4
Եվրո (EUR)
445.36
-0.2
Ռուբլի (RUR)
4.7052
-0.0253
Լարի (GEL)
141.94
-0.03
43704
+768
Արծաթ
502.15
+3.65