Սոցիալական

USD BUY - 382.00+0.00 USD SELL - 384.00+0.00
EUR BUY - 443.00-2.50 EUR SELL - 449.00+0.00
OIL:  BRENT - 61.34+0.72 WTI - 57.64+0.59
COMEX:  GOLD - 4267.90-2.51 SILVER - 50.63-5.19
COMEX:  PLATINUM - 1629.80-6.42
LME:  ALUMINIUM - 2777.50+1.07 COPPER - 10604.50+0.82
LME:  NICKEL - 15126.00-1.01 TIN - 35037.00-3.14
LME:  LEAD - 1970.00-2.50 ZINC - 2933.50-2.27
FOREX:  USD/JPY - 150.55+0.36 EUR/GBP - 1.1651-0.46
FOREX:  EUR/USD - 1.1651-0.46 GBP/USD - 1.3424-0.16
STOCKS RUS:  RTSI - 1058.51+1.90
STOCKS US: DOW JONES - 46190.61+0.52 NASDAQ - 22679.98+0.52
STOCKS US: S&P 500 - 6664.01+0.53
STOCKS JAPAN:  NIKKEI - 47582.15-1.44 TOPIX - 3170.44-1.03
STOCKS CHINA:  HANG SENG - 25247.10-2.48 SSEC - 3839.76-1.95
STOCKS EUR:  FTSE100 - 9354.57-0.86 CAC40 - 8174.20-0.18
STOCKS EUR:  DAX - 23830.99-1.82
17/10/2025  CBA:  USD - 382.59+0.11 GBP - 513.89+0.22
17/10/2025  CBA:  EURO - 447.25+1.47
17/10/2025  CBA:  GOLD - 52424+720 SILVER - 652.18+5.54
Պատերազմ. Ցեղասպանություն և տարհանում. 1922թ. Յակոբ Քյունցլերի կողմից հայ որբերի տարհանումն Օսմանյան կայսրությունից
20/01/2015 13:50
Կիսվել

Պատերազմ. Ցեղասպանություն և տարհանում. 1922թ. Յակոբ Քյունցլերի կողմից հայ որբերի տարհանումն Օսմանյան կայսրությունից

1915-1923 թթ. Հայոց ցեղասպանության հետևանքով հազարավոր հայ երեխաներ որբացան և կրոնափոխ եղան: Նրանց մեծ մասը հարազատների կորստից հետո հայտնվեց անմարդկային պայմաններում՝ զրկվելով կենցաղային ամենատարրական պայմաններից: Որբերից շատերը մահացան սովի և այդ տարիներին մոլեգնող տարբեր համաճարակներրի հետևանքով: 1918 թ. հոկտեմբերի 30-ի Մուդրոսի զինադադարից անմիջապես հետո հայ որբերին վերահաս կորստից փրկելու համար գործուն աշխատանքներ իրականացրեցին հայկական միությունները (Հայ Բարեգործական Ընդհանուր Միություն (ՀԲԸՄ), Ազգային խնամատարություն), հայոց եկեղեցին (Ազգային առաջնորդարաններ), անհատները` հատկապես Հայկական լեգեոնի և հայկական կամավորական գնդերի զինվորականները, օտարերկրյա նպաստամատույց կազմակերպությունները (Մերձավոր Արևելքի ամերիկյան նպաստամատույց կոմիտե, Լոնդոնի քաղաքագլխի ֆոնդ, Դանիացի տիկնանց միություն, Ռուսական Կարմիր խաչ, Ռուսաստանի քաղաքների միություն և այլն), ինչպես նաև միջազգային կազմակերպությունները (Կարմիր խաչ, Ազգերի լիգա): 

Հայ որբերին հավաքագրում էին Օսմանյան կայսության տարբեր հատվածներից, սիրիական անապատներից, Անդրկովկասից, մահմեդական ընտանիքներից, ազատագրում թուրքական պետական որբանոցներից: Որբահավաք աշխատանքների շնորհիվ 1918-21 թթ. ընթացում հավաքագրվեց ավելի քան 77 000 հայ երեխա(1), որոնք տեղաբաշխվեցին Թուրքիայի, Կովկասի, Միջին Արևելքի հայկական և օտարերկրյա նպաստամատույց կազմակերպությունների, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գտնվող պետական որբանոցներում: 

Փոքր Ասիայում քեմալական (Ազգայնական) շարժման ծավալմանը զուգընթաց՝ 1921-22 թթ. Օսմանյան կայսրության որբանոցներում ապաստանած հայ երեխաների համար ստեղծվեց վտանգավոր իրավիճակ: Այն ավելի սրվեց Կիլիկիայում քեմալականների կողմից իրագործված հայկական կոտորածներից հետո, որի հետևանքով հազարավոր կիլիկիահայեր Այնթափից, Մարաշից, Հաճընից, Մերսինից և այլ վայրերից ստիպված էին լքել իրենց հայրենի բնակավայրերը: 1921 թ. վերջին՝ կիլիկիահայերի զանգվածային գաղթի ընթացքում, շուրջ 7 500 հայ որբ Կիլիկիայից տեղափոխվեց Հալեպ, Բեյրութ, Դամասկոս և Ալեքսանդրեթ, որոնց մեծ մասը հայտնվեց Ազգային խնամատարության և Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միության խնամակալության տակ(2): Փաստորեն, հայ որբերը երկրորդ անգամ էին տարհանվում Կիլիկիայից: Այս կապակցությամբ Հայոց ցեղասպանության վերապրող Հմայակ Գրանյանը(3) գրում է. «Դեկտեմբերի 31-ի [1921 թ.-Գ.Խ.] առաւօտ, Միքայէլ Նաթանեանի հետ, Սիսուան եւ Քէլէկեան որբանոցներու բանալիները, կահ-կարասիներու ցուցակները եւ զոյգ շէնքերու ֆիզիքական նկարագրութիւնը … տարինք ֆրանսացի կառավարիչ՝ գնդապետ Քլեմանին յանձնեցինք եւ արցունքոտ աչքերով վերադարձանք որբերուն, առաջնորդելու համար երկաթուղագծին կայարանը եւ անկէ՝ Իսկենտերուն, վերջին անգամ ալ, մօտ հազար բերնով, երգելով. 

Գոհար Խանումյան 

Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ (ՀՑԹԻ)

17/10/2025
դրամ
Դոլար (USD)
382.59
+0.11
Եվրո (EUR)
447.25
+1.47
Ռուբլի (RUR)
4.7094
-0.1205
Լարի (GEL)
141.36
+0.17
52424
+720
Արծաթ
652.18
+5.54